E-skuter kullanımının kuralları belirlendi
Elektrikli skuterlerin kullanımı için yapılan düzenleme Resmi Gazete'de yayımlandı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın birlikte hazırladığı yönetmelik, hem kullanıcıları hem de işletmecileri ilgilendiriyor
Türkiye’de son yıllarda yaygın bir şekilde kullanılan e-skuter kullanımına düzenleme getiren yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlandı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın birlikte hazırladığı yönetmelik, hem kullanıcıları hem de işletmecileri ilgilendiren maddeleri içeriyor. Yönetmelikle birlikte e-skuter kullananlar ve bu araçları kiralayan şirketler birçok kurala uymak zorunda olacak. Üç bakanlığın hazırladığı yönetmeliğin amacı “Paylaşımlı elektrikli skuter işletmeciliğini düzenlemek, ulaşımın çevre üzerindeki egzoz emisyon ve karbon salınımı gibi olumsuz etkilerini azaltarak çevresel değerleri korumak. Kısa mesafeli seyahatlerde şahsi araç kullanımı yerine paylaşımlı e-skuter kullanımının yaygınlaştırılmasıyla e-skuterlerin diğer ulaşım türleri ile entegre etmek” olarak ifade edildi.
15 YAŞ SINIRI
E-skuter kullanımının en yaygın olduğu ilçelerin başında Kadıköy geliyor. Belirli bir kurala bağlı olmadan kullanılan ve kiralanan e-skuter şimdiye kadar birçok ulaşım sorununu da beraberinde getirdi. Yönetmelikte belirlenen kurallara göre bu sorunların ortadan kaldırılması amaçlanıyor. Belirlenen çerçevede e-skuter kullanıcıları şunlara kurallara uymak zorunda olacak:
- Karayollarında bisiklet yol ve şeritlerinde 15 yaşını bitirmiş olanlar elektrikli bisiklet ve e-skuter kullanabilecek.
- Sürücüler, sağa ve sola dönüşlerde, bisiklet yolundaki ve şeridindeki bisiklet ve e-skuter kullananlara ilk geçiş hakkını vermek zorunda olacak. Ayrı bisiklet yolu veya şeridi varsa e-skuterler taşıt yolunda, motorlu bisikletler ise bisiklet yolunda sürülemeyecek.
- Ayrıca, iki elle sürülmesi zorunlu olacak e-skuterlerde sırtta taşınabilen kişisel eşya dışında yük ve yolcu taşınamayacak. E-skuterler otoyollarda, şehirlerarası karayollarında ve azami hız sınırı saatte 50 kilometre üzerinde olan kara yollarında kullanılamayacak. Yayalar bisiklet trafiğine engel olmamak şartıyla veya yaya yolu bulunmayan yerlerde bisiklet şeridini kullanabilecek.
- Bisiklet yollarının ve şeritlerinin, bisiklet ve elektrikli skuter park ve şarj istasyonlarının, yaya yollarının ve gürültü bariyerlerinin planlanması, projelendirilmesi, yapımı, bakımı ve onarımıyla ilgili işler belediyeler tarafından yürütülecek.
- E-skuterler park edilirken yayaların ve engellilerin güvenliği göz önünde bulundurulacak.
DONANIM ŞARTI GELDİ
Yönetmelikle beraber e-skuterlerin fiziksel özelliklerine de kurallar getirildi. Buna göre;
gece diğer araç sürücüleri ve yayalar tarafından rahat bir şekilde fark edilmelerini sağlamak üzere e-skuterlerin ön tarafına beyaz ışık verecek ve en az 20 metre önü aydınlatabilecek şekilde bir adet far takılması zorunlu oldu. Araçların arkasına ise kırmızı renkte ışık veren bir lamba ve kırmızı reflektör takılacak. Ayrıca e-skuterlere 30 metreden duyulabilecek ses çıkarabilen zil, korna veya benzeri ses aleti takılması zorunluluğu getirildi.
ŞİRKETLER İÇİN YENİ KURALLAR
Yönetmelik büyük ölçüde e-skuterleri paylaşımlı olarak kullanıma sunan şirketlerin uyması gereken kuralları içeriyor. Yönetmeliğe göre;
- E-skuterleri paylaşımlı olarak kullanıma sunan şirketler en az 500 bin TL sermayeye veya işletme sermayesine sahip olmak zorunda. Kamu kurum ve kuruluşları ile iştiraklerinden bu maddede belirtilen sermaye şartı aranmayacak. Paylaşımlı e-skuter şirketleri, büyükşehir belediyesi kurulu bulunan illerde UKOME’den izin alacaklar.
- Paylaşımlı e-skuterlere izin verilirken, özellikle toplu taşıma hatları ile entegrasyon, arz/talep dengesi göz önünde bulundurulacak. Büyükşehirlerde izin verilecek her bir ilçedeki nüfus, büyükşehir olmayan yerlerde belediye nüfusunun en fazla 200’de biri kadar olacak şekilde e-skuter izni verilecek. Nüfusun mevsimsel veya dönemsel değişiminin kullanım talebini artırması ile kapasite kullanım durumu ve benzeri gerekçelerle ikinci fıkra ile belirlenen sayı yüzde 50’ye kadar artırılacak.
- Yetki belgesi şirket sahipleri, e-skuterin kullanımı sırasında kask, dizlik, reflektörlü ceket gibi koruyucu ve görünürlüğü artırıcı ekipmanların giyilmesi konusunda hizmetten yararlananları bilgilendirmekle yükümlü tutulacak. Yetki belgesi sahipleri, 15 yaşını bitirmemiş olanlara hizmet veremeyecek.
- Yetki belgesi sahipleri, kullanıcılarına 7 gün 24 saat esasına göre hizmet verebilecek kapasitede bir çağrı merkezi veya aynı amaçla hizmet edecek mobil uygulama bulundurmakla yükümlü olacaklar. Yetki belgesi sahipleri ayrıca unvan veya varsa kısa unvanlarını ve seri, plaka numaralarından birini izni aldıkları e-skuterlerin en az bir yerine görülebilecek şekilde yazdırmak zorunda olacaklar.
- E-skuter yetki belgesine sahip şirketler kurallara aykırı işlem yapmaları durumunda 50 bin liraya kadar cezalandırılabilecek.
ÇEVRECİ Mİ?
Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğin temel amaçlarından biri; otomobillerden kaynaklanan emisyonların azaltılması amacıyla elektrikli ulaşım araçlarını teşvik etmek ve bu araçların kullanımını düzenlemek. Peki elektrikli mobil araçlar sanıldığı gibi çevre dostu mu?
WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler’in Ulaşım ve Yol Güvenliği Yöneticisi Tolga İmamoğlu, North Carolina Eyalet Üniversitesi tarafından yayınlanan bir çalışmanın sonuçlarına göre, e-skuterlerin günümüzde gerçekten çevre dostu bir ulaşım aracı olmadığını ortaya koyduğunu söyledi. İmamoğlu, “Aslında, karbon ayak izi ile ilgili olarak, skuterler tüm yaşam döngüleri boyunca kilometre ve yolcu başına yaklaşık 202 gram karbondioksit salıyor. Konvansiyonel bir araba kadar ve elektrikli bir arabadan 3,5 kat daha fazla. Her e-skuter için yalnızca bir kişinin taşınmasına izin veren bir pil yapmak gerekiyor. Sonuçta, karbon etkisinin yüzde 50'si aracın üretimiyle ilgili. İkinci sorun ise e-skuterleri şarj etmek. Yeniden doldurulmaları için toplanmaları ve taşınmaları gerekiyor ve bu ne yazık ki karbondioksit salan kamyonların kullanılması ile yapılıyor. Sera gazı emisyonlarının yüzde 43'ü yeniden şarjla ilgili. Yani e-skuterlerin enerji üretimi sera gazı dengesinin yüzde 5'inden biraz daha azını temsil ediyor.” dedi.