Kadıköy’ün Kronolojisi (14)

Atatürk'ün ayakta alkışladığı ses sanatçısı kimdi? Yanyalı Fehmi ne zaman açıldı? İlk konser piyanisti Verda Ün nerede doğmuştu?

28 Aralık 2021 - 13:10

1917

  • 11 Mart: Yazar, bürokrat ve eski bakan Cahit Kayra Kadıköy’de doğdu. Maliye Müfettişliği, Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü Müşavirliği, PTT, Türkiye Odalar Birliği ve Türk Hava Yolları Müşavir ve Murakıplığı gibi pek çok görevde bulundu. TBMM 4.(XV) dönem Ankara milletvekiliydi. Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı yaptı. Evli ve iki çocuk babası olan Kayra 30 Ocak 2021’de İstanbul'da 104 yaşında öldü, Çengelköy Mezarlığı'nda toprağa verildi.

  • 6 Eylül: Anadolu’ya sevk edilmek üzere gar binasında depolanan cephaneler Haydarpaşa Garı’na sabotaj girişiminde bulunuldu. Gar binası içerisindeki tesisler hasar gördü.

  • Sanatçı Melek Tokgöz (Erdik) Moda’da doğdu. Atatürk’ün konserine gidip ayakta alkışladığı ses sanatçısı olarak biliniyor. Erdik, 6 Mart 1938’de Ankara Yeni Sinema’daki konserini şöyle anlatmıştı: “Konsere başladım. Bir ara şöyle başımı kaldırdım. Bana göre sağ tarafta üst locada Atatürk oturuyor. Habersizce gelmiş. Onun sevdiği şarkıları söyledim, Rumeli türküleri okudum. Sinema alkıştan inliyordu. Baktım, Atatürk beni ayakta alkışlıyor. Benim için ne büyük onurdu Allah’ım. O büyük insan benim konserime gelmiş, ayrıca çiçek de göndermişti. Ertesi gün Çankaya’ya gittik. Bana, ‘Aferin kızım, iyi okudun, pek güzel okudun, hoşuma gitti. İşte Türk kızı böyle olmalı’ dedi. Vedalaştık. Bize, ‘İstanbul’da görüşürüz inşallah’ dedi. Onu son görüşümüzmüş meğer. Ata’nın konserime gelmesinin sebebi beni tanıtmak içindi zannediyorum.”

  • 1918 

  • 3 Mayıs: Atatürk, Kuşdili’ndeki Fenerbahçe Spor Kulübü Lokalini ziyaret etti. Anı defterine, “Fenerbahçe Kulübünün her tarafta beğenilip değer verilen, ortaya çıkmış eser ve çalışmalarını duymuş ve bu kulübü ziyaret edip bu işte emeği, yardımı olanları tebrik etmeyi görev edinmiştim. Bu görev ancak bugün yerine getirilebilmiştir. Takdir ettiğimi ve kutladığımı buraya kaydetmekle övünüyorum.” yazmıştı. 

  • 18 Ekim: Haydarpaşa Garı’na hava saldırısı yapıldı, gar binası hasar gördü.

  • 29 Kasım: Milli Kongre Cemiyeti'nin toplantısına ‘Kadıköy Hanımlar Müdafaa-i Milliye Merkezi’ adıyla kurulan cemiyet de iştirak etti.

  • ‘Kadıköy’ün Heredot’u’ olarak bilinen Müfid Ekdal Feneryolu'nda doğdu.

  • 1919 

  • 2 Ocak: Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Feneryolu’nda öldü.

  • 10 Nisan: İdam edilen Boğazlıyan Kaymakamı ve Yozgat Mutasarrıf Vekili Kemal Bey için Kadıköy'de büyük bir cenaze töreni düzenlendi. Kuşdili çayırındaki kabristana (bugünkü Mahmut Baba Mezarlığı) gömüldü.

  • 22 Mayıs: Yunan ordusunun Anadolu’yu işgal etmek için İzmir’e çıkmasını protesto etmek maksadıyla Şehremaneti önünde kalabalık bir halk toplanmıştı. Binanın balkonuna çıkan Hüseyin Suat Bey, Ahmet Kemal Bey, Fahrettin Hayri Bey, Münevver Saime ve Halide Edip Hanımlar çıkarak heyecanlı konuşmalar yapmışlar, şiirler okumuşlardı.

  • 22 Kasım: İlk konser piyanisti Verda Ün, Moda'da doğdu. Türkiye'nin en tanınmış piyano öğretmenlerinden olan Ün, İstanbul Belediye Konservatuvarı'nda uzun süre ders verip pek çok piyanist yetiştirdi. 

  • Yanyalı Fehmi Lokantası açıldı. Lokantayı, Yanya'dan (Yunanistan'ın batı kısmında bir kent) göçle gelen Sipahioğlu eşrafından Hüseyin Horp'un oğlu 1891 doğumlu Fehmi Efendi kurdu. Yanına saraydan ayrılma Bolulu Hüseyin Efendi’yi de alıp kendisini baş aşçı yaptı. Yaşadığı zorluklara rağmen (İstanbul'un işgalinde İngilizlerce nezarete atılmış, hastalanıp ölümden dönmüştü) verdiği hizmetle ün yaptı.  

  • Şair Sadık Deniz, Kadıköy'de doğdu.


ARŞİV