Ayşegül Sarıca ve Ahmet Say'ın ortak özelliği neydi? Kadıköy'deki Elektrik Evi neden yapılmıştı? İlk caz orkestrasını Kadıköy'de kim kurmuştu?

21 Eylül 2022 - 15:25

A ⁺ A^- Yazdır

1935 

• 22 Şubat: Başta Kadıköy olmak üzere Eminönü Şişli Beşiktaş Üsküdar Beyoğlu'nda Halk Evleri açıldı. Kadıköy’ün sosyal, kültürel ve sanatsal hayatında derin izler bırakmış Kadıköy'de bir Halkevi açılması için çalışmaları başlatan kişi, CHP İstanbul Başkanı Cemal Tunca’ydı. Onun isteği doğrultusunda, Kadıköy halkından 6 bin lira kadar bir bağış toplanarak Kadıköy Halkevi'nin faaliyetlerine başlayacağı bina kiralanmıştı. Bahariye Gül Sokağı’nda kiralanan konakta gerekli düzenlemelerin yapılmasının ardından CHP'nin ilçe merkezi 1934 Ekim’inde buraya taşındı. Kadıköy Halkevi, 19 Şubat 1932 tarihinden itibaren faaliyette bulunan İstanbul Halkevi'nin lağvedilmesiyle 22 Şubat 1935 tarihinde kuruldu. Kadıköy Halkevi’nde Güzel Sanatlar; Sosyal Yardım; Halk Dersleri ve Kurslar; Dil , Tarih, Edebiyat; Kütüphane ve Yayın ve Temsil olmak üzere 8 şube bulunuyordu. Yeni binasına taşındıktan sonra Kadıköy Halkevi'nin etkinlik alanları ve toplumsal girişimleri artmış; Türk Devrimi'nin hedefleri doğrultusunda birçok alanda yoğun faaliyet göstermişti. Halkevleri arasında en büyük kütüphanelerden birine sahip olan Kadıköy Halkevi, özellikle düzenlediği konferanslar, konserler, temsiller ve spor karşılaşmalarıyla çarpıcı bir başarıya ulaşmıştı. Kadıköy Halkevi, 1951 yılında kapatılıncaya dek İstanbul'un en büyük ve en aktif ikinci halkevi olmuştu.

• 12 Mart: Yusuf Akçura Kadıköy’de vefat etti. Kazanlı Yusuf Akçura, Türkçülük akımının önde gelen temsilcilerinden olan Tatar Türkü yazar ve siyasetçiydi. Türk Tarih Kurumu'nun kurucu üyelerinden olan Akçura, Haydarpaşa Garı’nda çocuklarıyla yürürken kalp krizinden öldü.

• 8 Nisan: Binası Celal Sofu ve ressam Melek Sofu'ya ait olan Moda Deniz Kulübü törenle açıldı.

• 3 Mayıs: Atatürk, Moda ve Fenerbahçe'ye geldi.

• 1 Temmuz: Moda Deniz Kulübü'nün düzenlediği deniz yarışlarını Atatürk ve İnönü izledi.

• 29 Eylül: Şair, yazar, yayıncı ve politikacı Ahmet Celal Zahir (Erozan) Kadıköy'de öldü . “Aşk ve kadın şairi” olarak tanınan sanatçı, dilin sadeleşmesi gerektiğini savunmuş, Türk Dil Kurumu'nun kurucu dört üyesi arasında yer almıştı.

• Cumhuriyet döneminin en önemli mimarları arasında kabul edilen mimar-akademisyen Prof. Dr. Rebii Gorbon, Şehremaneti (bugünkü TESAK) binasının sağ tarafındaki Kadıköy Elektrik Evi’ni yaptı. Mimar Arif Atılgan’ın verdiği bilgilere göre 1892’de faaliyete başlayan Hasanpaşa Gazhanesi daha çok sokakların aydınlatılması ve mutfaklarda pişirme ihtiyacı için kullanılmıştı.1928 yılında gelen elektrik evlerde de kullanılmıştı. Dolayısıyla elektrik tahsilâtı için bir bina ihtiyacı olmuştu. Elektrik Evi bu amaçla yapılmıştı. İçerisinde elektrikle ve havagazıyla çalışan araç gereç de satılıyordu. 

• 

• Türkiye’nin ilk mimarlık dergisi olan Arkitekt’in kurucularından mimar Abidin Mortaş, Kalamış tramvay yolu üzerinde “B. Mazhar Evi”ni inşa etti.

• 

• Fenerbahçe kürek şubesi kuruldu.

• Yapımına 1934'te başlanan Kadıköy İskele Parkı’nın inşaatı tamamlandı.

• 

• Çiftehavuzlar’daki Hacıbekir Köşkü, tüccar uncu Akif Bey'e satıldı. Daha sonra Celal Bayar'ın oğlu Refii Bayar ve son olarak da Büyük Kulüb’e devredildi.

• 

• Senarist, yönetmen, film yapımcısı, oyuncu, film dağıtımcısı, film müzikçisi, söz yazarı ve besteci Hulki Saner tarafından Kadıköy'de ilk kez caz orkestrası kuruldu.

• Dünyaca ünlü piyanist Fazıl Say'ın babası, müzik eğitimcisi ve yazarı Ahmet Say, Kadıköy'de doğdu. Türkiye'nin az sayıdaki müzik yazarından birisiydi. Müzik kitapları üniversitelerin müzik bölümlerinde temel eser olarak okutulmuştu.

• 

• Ünlü piyanist Ayşegül Sarıca, Moda’da doğdu. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın solistlerinden olan sanatçı, 1971 yılında Devlet Sanatçısı unvanını adı. 

• 

• Udî, çellist, kemençezen ve bestekâr Ali Rıfat Çağatay, Söğütlüçeşme semtinde vefat etti. Türk İstiklâl Marşı’nın ilk bestecisidir.