Bu köşede; o ay evrende nasıl bir değişim döngüsü yaşadığından, o ay doğada güzelliklerine şahit olabileceğiniz çiçeklere, tüketilmesi gereken gıdalardan bahçenize o ay hangi bitkileri ekmeniz gerektiğine dek pek çok konuda doğal bilgiler paylaşıyoruz.

25 Eylül 2018 - 14:37

A ⁺ A^- Yazdır

Ekim, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 10. ayı olup 31 gün çeker. Ülkemizde Ekim ayının adı, Atatürk devrimine değin Sümer-Babil-İbrani-Süryani-Arami kökenli bir sözcük olan Tişrî den gelme Teşrîn-i Evvel'di. Cumhuriyet'ten sonra İlk Teşrîn veya Birinci Teşrîn olarak kullanıldı. Son Teşrîn, daha önceki adıyla Teşrîn-i Sâni ise Kasım'dı. 10 Ocak 1945'te kabul edilen ve 15 Ocak 1945'te yürürlüğe giren dört ayın adlarını değiştiren yasa ile Teşrîn, Ekim'e dönüştürüldü. Türkçe olan "ekme" eyleminden türemiş olan bu ad, tarlaların sürülüp ekildiği ay anlamına geliyordu. Anadolu'da yaprak anlamına gelen "Gazel ayı" olarak da biliniyor. Ekim adının İngilizce karşılığı olan 'October', Latince 8 anlamına gelen 'octo'dan gelir. Aylara bölünmemiş kış süreci, Ocak ve Şubat arasında bölünene kadar eski Roma takviminde Ekim ayı 8. ay idi.

FIRTINALAR AYI

Ekim’in ilk günüyle birlikte sıcakların da sonu geliyor. 3 Ekim’de turnalar göç etmeye başlıyor. 5 Ekim’de koç katımı, 8-9 Ekim’de yaprak dökümü, 10-13 Ekim’de de Meryem Ana fırtınaları oluyor. 14 Ekim’de kaplumbağalar kış uykusuna yatarken, 15-16 Ekim’de yağmurlar başlıyor. 17 Ekim’de Kırlangıç fırtınası olacak. 19 Ekim ağaç dikim, 21 Ekim de bağ bozumu zamanı. 26 Ekim’de sular soğumaya başlıyor, bir gün sonra da balık fırtınası yaşanıyor. Ekim’in son günü de ağaçların budanma zamanı.

 PALAMUTUN EN LEZZETLİ AYI

• Ayın sebzeleri: Yer elması, pırasa, lahana, kıvırcık salata, kırmızı turp, karnabahar, havuç, mantar, patlıcan.
• Ayın meyveleri: Mandalina, mürdüm eriği, elma, armut, muz, incir, üzüm, hünnap, kızılcık, nar.
• Ayın balıkları:  Balık sezonunun en canlı aylarından biri ekim’in en lezzetli balığı palamut. Barbunya, çipura, kılıç, levrek, lüfer, tekir, sardalya, orfoz, traça.
• Ayın çiçekleri: Bu ayın çiçeği ‘şamdan çiçeği’. Aynısefa da denilen bu çiçek Latince’de (calendae), ‘aylar boyu’ anlamını taşır. Tomurcukları, hazımsızlığı tedavi etmek için içeceklerde kullanılırken; taçyaprakları ise derideki kasıntılara, gözdeki ve dişlerdeki ağrılara iyi gelmesi için merhemlerde kullanılırdı. Bu bitki, Orta Çağ’da “fakir safranı” olarak anılır, yemeklere tat ve renk katması için katılırdı. Şamdan çiçeğinin başı sıklıkla güneşe dönük göründüğünden, çiçek kimi zaman “yaz gelini” veya “çiftçinin yüzü” de denir.

• Özel gün ve haftalar

1 Ekim: Dünya Yaşlılar Günü, Dünya Mimarlık Günü, Dünya Çocuk Günü

4 Ekim: Uluslararası Hayvanları Koruma Günü

5 Ekim: Dünya Öğretmenler Günü

5 Ekim: Dünya Konut Günü

9 Ekim: Dünya Posta Günü

10 Ekim: Dünya Ruh Sağlığı Günü

11 Ekim: Dünya Gazete Dağıtıcıları Günü

14 Ekim: Dünya Standartlar Günü

16 Ekim: Dünya Gıda Günü

17 Ekim: Dünya Yoksullukla Mücadele Günü

18 Ekim: Dünya Menopoz Günü

21 Ekim: Gazeteciler Günü

26 Ekim: Hasta Hakları Günü

29 Ekim: Cumhuriyet Bayramı

31 Ekim: Dünya Tasarruf Günü