Erkekler konuşuyor!
Cinsiyet eşitsizliğine tepki olarak, 2017'den beri “kadınsız etkinlikler”i listeleyen akademisyen Barış Gençer Baykan, “Toplumumuzun yüksek eğitim görmüş ve yüksek gelir sahibi erkekleri, bir toplantıda eşit sayıda kadın ve erkek konuşmacı olması fikrini kabul etmekte zorlanıyorlar” diyor
Paneller, söyleşiler, televizyon kanallarındaki açık oturumlar…vb. Çoğunda konuşmacıların ezici çoğunluğunun erkeklerden oluştuğunu fark etmişsinizdir. Hatta öyle ki kimi zaman direkt kadınları ilgilendiren konuları bile ‘erkek uzman’lar tartışıyorlar. Yeditepe Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümü öğretim üyesi Dr. Barış Gençer Baykan’ın da dikkatini çekti bu durum, 5 yıl evvel. Feminist araştırmacı Dr. Saara Särmä’nın bu konudaki fikrinden ilham alan Baykan, kadınsız toplantıların çetelesini tutuyor.
Detayları Dr. Baykan’a sorduk.
- Toplantılardaki kadın-erkek dengesizliğini ne zaman/nasıl farkettiniz? Bir erkek akademisyen olarak sizi konuya yönelten nedir?
2017’nin yaz aylarında, sosyal medyada ilanını gördüğüm sadece erkek konuşmacıların olduğu toplantılar dikkatimi çekti. Sonra bunlardan üç-dört tanesini bir araya getirip Facebook’ta paylaşmaya başladım. Arkasının geleceğini anladığımda blogumda yayınlamaya başladım. Ekim 2017- Temmuz 2022 arasında 970 kadınsız toplantı derledim. Akademik kaygı ile değil her gün yaşanan cinsiyet eşitsizliğine bir tepki olarak başladım.
“İKTİDAR MESELESİ ASLINDA…”
- Sizce 'erkek'ler 'kadın'ların konuşmasını istemiyor mu? Söz konusu alanda yetkin kadın mı yok? Yorumunuz ne?
İktidar meselesi aslında. Kurumlardaki erkek egemen yapı bunu üretiyor. Elbette her sektörde çokça yetkin kadın var. Yönetim katının kadınlara kapatılması, uzmanlıklarının hiçe sayılması, kurumları temsil etmenin erkeklerin tekelinde olması dışarıya yönelik toplantılarda kimlerin konuşmacı olacağını belirliyor.
- Bu durum sizi harekete geçmeye zorlamış anlaşılan. Konuşmacılarının hepsi erkek olan etkinlikleri listeliyorsunuz. Elinize sağlık. Bu çalışmayla nihai amacınız ne?
Elimizde veri biriktikçe neler yapabileceğimizi tartışıyoruz. Kadınsız toplantılara son vermek için kampanyalar düzenlenebilir, akademik çalışmalarla desteklenebilir. Kadınsız toplantılar başka inisiyatiflere de temel oldu. Yeditepe Üniversitesi'nden öğrencilerimiz ile birlikte Kadın Adayları Destekleme Derneği (KA.DER) için 1 Temmuz 2020-1 Ocak 2021 arasında 13 televizyon kanalında 2 bini aşkın programı inceledik. Tartışma programlarına katılan 10 yorumcudan sadece biri kadın. Programların yüzde 77’sinde hiç kadın konuk yok.
-Bu süreçte toplantı düzenleyenlerden / katılımcılardan / sponsorlardan vb tepki aldınız mı?
Liste tutarken bir yandan da etkinliği düzenleyen kurum veya kişilere sosyal medya üzerinden toplantıya kadın uzmanların davet edip edilmediğini soruyorum. Vakaların yarısında sessizlikle karşılaşıyorum. Cevap verenlerin bir kısmı etkinliklerini veya kurumlarını sabote etmek istediğimi, başka bir amacım olduğunu, cinsiyete değil liyakata önem verdiklerini söylüyorlar. Hakarete varan tepkiler oluyor. Konuyu önemsediklerini ve bundan sonra dikkat edeceklerini söyleyenlere maalesef daha az oranda denk geliyorum.
“EŞİTLİK POLİTİKALARI ÜRETİLMELİ”
-Kadınsız toplantıları azaltmak için ne yapmak lazım?
Eşitsizliği kabul etmek ve nedenlerini anlamaya çalışmak lazım. Kurumların eşitlik politikaları üretmesi lazım. Türkiye’de Dış Politikada Kadınlar İnisiyatifi, konferanslarda cinsiyet eşitliğini geliştirmek için bir rehber hazırladı. (http://wfp14.org/esitlik-rehberi) . Kurumlara ve konuşmacılar yönelik önemli tavsiyeler içeriyor.
Feminist Filozoflar blogunda kadınsız toplantıların önüne geçmek için 6 basit adım öneriliyor: 1) Bir toplantı düzenlerken aklınıza ilk gelen konuşmacıların ağırlıklı olarak erkek olduklarının farkına varın 2) Ünlenmemiş kadınları da çağırın 3) Kadınları çağırmak için son dakikayı beklemeyin 4) Alanınızda çok kadın uzman yoksa toplantı tarihi ilk olarak kadın uzmanlarla belirleyin 5) Toplantı kaynaklarınızı davete gelmekte zorlanan kadınlar için ayırın 6) Toplantılarda çocuk bakımı hizmeti sağlayın.
-Bir gün kadınların domine ettiği etkinlikler görebilecek miyiz?
Kadınların domine ettiği sınırlı sayıda etkinlik ve alan var. Erkeklerin ilgilenmediği veya bazen de doğrudan haksızlığın / şiddetin faili olduğu alanlarda. Kadına karşı şiddet, çocuk hakları gibi.
-Peki ya bir gün kadın-erkek eşitliğinin sağlandığı etkinlikler de görebilecek miyiz?
Daha çok sayıda erkeğin ve kurumun eşitliğe dair konuştuğu, tartıştığı ve gerekli denetim mekanizmalarının kurulduğu bir ortamda görmemiz mümkün. Bu röportajı okuyan Gazete Kadıköy okurları da düzenledikleri veya katıldıkları toplantılarda kadın-erkek dengesine dikkat ederse ve eşitsizlik durumunda müdahale ederse çok iyi olur. Karşılaştığınız kadınsız etkinlikleri [email protected] adresine iletirseniz listeye ekleyebilirim. Twitter'da @kadinsizcetele hesabını takip edebilirsiniz.
BAHANELER!
Kadınlar konuşmacı olarak davetli miydi sorusuna, etkinlikleri düzenleyen kurumlardan gelen cevaplardan bazıları:
Programı başka bir kurum yaptı / Kadın panelist vardı fakat ani bir gelişme sonucu katılamadı. / Bir önceki etkinliğimizde vardı, kadın uzman öneriniz varsa davet edebiliriz. / Bu bir konferans serisi olacak, bundan sonraki konuşmacı seçimi sürecinde bu husus özenle dikkate alınacak. / Panelimizin moderatörü kadın. / Öyle bir algı yaratmanız doğru değil, kadın erkek ayrımı yapmadan seçim yaptık. / İzleyicilerimiz kadındı. / Sadece kadın uzmanları davet ettiğimiz özel bir panelimiz var. / Tesadüfi bir yığılma oldu, bundan sonraki etkinliklerimizde kadın konuşmacılar var.