"Türkiye dünyanın en kirli havasına sahip 44. ülkesi"
Hava kalitesi teknolojisi şirketi IQAir tarafından yayınlanan rapor Türkiye'nin hava kirliliği endişelerini bir kez daha gündeme getirdi. Rapor, Türkiye'nin hava kirliliği sıralamasında 44. sıraya yükseldiğini gösterdi
İsviçre merkezli Hava kalitesi teknolojisi şirketi IQAir, dünya çapında 134 ülkenin hava kirliliği değerlerinin analiz edildiği 2023 Dünya Hava Kalitesi Raporu’nu kamuoyuna açıkladı.IQAir tarafından yıllık periyotlarla yayımlanan rapor, metreküp başına düşen ince parçacıklı madde (PM 2.5) yoğunluğu ölçümlerini esas alıyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen hava değerlerin esas alındığı rapora göre dünya genelinde hava kirliliği artıyor. DSÖ tarafından belirlenen eşik değerlerin altında temiz hava soluyabilen ülke sayısının sadece 7 olduğu raporda vurgulanırken, bu ülkeler Avustralya, Estonya, Finlandiya, Grenada, İzlanda, Mauritius ve Yeni Zelanda olarak sıralanıyor.
Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre bir bölgede temiz hava solunabilmesi için PM2.5 değerinin en fazla 5 μg/m3 olması gerekiyor. Rapora göre 134 ülke ve bölgenin 124'ü bu değerin üzerinde kirli hava soluyor. Rapora göre Türkiye'nin 2023 boyunca PM 2.5 ortalaması 20,3 ile DSÖ kılavuz değerinin yaklaşık 4 katı oldu. Türkiye'de hava kirliliğinin en yoğun ölçüldüğü kent yine Iğdır olurken kentin PM2.5 ortalaması 47,2 olarak ölçüldü. Raporda Türkiye'nin Avrupa bölgesinde incelenmesinin sonucu olarak Iğdır, Avrupa'nın havası en kirli kenti olarak kayda geçti.
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?
Partikül maddenin solunum sistemi, kalp-dolaşım sistemi ve sinir sistemini etkiliyor. Çocuklar, yaşlılar ve kronik solunum ve kalp-dolaşım sistemi sağlık sorunu olan insanların kirli havaya maruz kalmaması önemli.
Partikül Madde (PM): Hava içinde askıda bulunan partiküllerin çeşitli ve kompleks karışımını içerir. Partiküller maddenin esas kaynakları fabrikalar, enerji tesisleri, yakma tesisleri, inşaat faaliyetleri, yangınlar ve rüzgârdır. Bu partiküller solunum sisteminde depolanabilirler.
PM 2.5: 2.5 mikrometreden (milimetrenin binde biri) küçük hava kirletici maddelerdir. İnsan saçının bir telinin çapı yaklaşık 70 mikrometre, kum tanesi ise 50 mikrometre olarak bilinir.
PM 10: PM 10, 10 mikrondan küçük hava kirletici parçacık maddeleridir. Kömür-dizelin yakılması, endüstriyel faaliyetlerden, trafikten ve kentlerde toza neden olan kaynaklardan ortaya çıkar.
Azot Dioksit (NO2): NO2, İnsan sağlığını en çok etkileyen azot oksit türü olması itibariyle, kentsel bölgelerdeki en önemli hava kirleticilerinden biridir. NO2 parametresi sırası ile trafik, ısınma ve sanayi bölgeleri ile oluşan bir kirleticidir.
Karbonmonoksit (CO): Renksiz, kokusuz ve tatsız bir gaz olup karbon içeren yakıtların eksik yanması ile ortaya çıkar. Şehir havasında bulunan birincil bir hava kirletici olan karbonmonoksit, insan sağlığına son derece önemli etkilerde bulunur. Bu etkilerden en önemlisi de karbonmonoksidin kandaki vücut hücrelerinin oksijen taşıma kabiliyetini azaltmasıdır.