Gazhane, ‘iklim müzesi’ oluyor
Türkiye’nin en önemli endüstriyel kültür miraslarından biri olan Kadıköy’deki tarihi Hasanpaşa Gazhanesi, ‘iklim müzesi’ oluyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce restore edilen yapının, yıl sonu açılması planlanıyor. Gazhane, ‘Hasanpaşa’nın meydanı’ gibi olacak, herkes buradan ücretli/ücretsiz yararlanabilecek
Daha önce sayfalarımızda onlarca kez konu edindiğimiz Tarihi Hasanpaşa Gazhanesi’nde mutlu sona yaklaşıldı. İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı’ndan müdür yardımcısı, yüksek mimar Merve Ala’dan aldığımız bilgilere göre, Mart 2014’ten beri devam eden restorasyon çalışmaları nihayete erdi. Gazhane, İklim Müzesi olarak yeniden açılacak.
Ala, “Biz imalatları tamamlama noktasındayız. Sadece kalıcı sergi içeriğimiz için danışmanlardan gelen içeriği bekliyoruz. Bu yılın sonunda burayı hizmete açabilecek noktada
olmayı hedefliyoruz ve öngörüyoruz. Ancak burası kamusal bir alan olacağı için pandemi faktörü önemli. Eğer ki 2 buçuk ay sonra yani kış mevsiminde pandemi pik yapmış olursa
buranın açılışı da elbette ki etkilenebilir.” dedi.
ENERJİ İDİ İKLİM OLDU
Daha önce Gazhane’nin enerji müzesi olacağı açıklanmıştı. Ancak bir yıl önce konsept değişti ve iklim müzesi kararı alındı. Merve Ala, “Burası kömür yani fosil yakıttan gaz üretilen bir endüstri tesisiydi. Ama dünyada tüm gündemlerin önüne geçebilecek bir konu var aslında; iklim krizi. Buradaki böyle kompleks bir yapının, iklim sorunun konuşulabileceği bir yer olmasını istedik.” diye konuştu.
KALICI İKİ SERGİ
Bu kapsamda, 32 bin metrekarelik alandaki iki yapıda iklim krizi temalı kalıcı sergiler olacak. Onun haricinde de dönemsel etkinlikler yapılacak, sergiler açılacak. Alandaki atölye binası, restoran, kafe, tiyatro, kütüphane gibi diğer yapılar da ana tema olan iklim müzesi konseptine göre şekillendirildi. Mesela Merve Ala’nın deyişine göre buradaki Beltur bile diğer Beltur’lar gibi olmayacak, ‘yeşil’ konsepti taşıyacak. Uzun vadeli planlar arasında da yerli tohumdan üretilen bitki, meyve ve sebzelerin satışa sunulacağı geçici pazar alanları kurmak da var.
ÇİLE BİTTİ, SEFA BAŞLIYOR
“Hasanpaşa halkı yıllardır buranın çilesini çekti, şimdi sefa sürme vakitleri geldi.” diyen yüksek mimar Merve Ala, şunları söyledi: “Burası sadece Hasanpaşa için değil tüm Anadolu
yakası için bir nefes alma alanı olacak. Tüm yurttaşlarımız burada diledikleri gibi vakit geçirebilecekler. Geçmişi zor ve mücadeleli olmuş bu yapının bir kişi/şirkete değil de kamuya
açılması önemli. Hem bir gaz fabrikası olduğunun hissedilebileceği hem de yeni fonksiyonuyla kullanılabilecek bir yer…”
NELER OLMUŞTU?
Tescillenmiş bir endüstri mirası olan Hasanpaşa Gazhanesi, Anadolu yakasının en eski sanayi tesislerinden. Geçmişte İstanbul’un yakıt ihtiyacının karşılandığı üç önemli tesisten biri olan ve Osmanlı endüstriyel mirasının örneklerinden olan yapı, 1892’de hizmete girmişti.1945’te İETT’ye bağlandı. Talep azalması nedeniyle 1993’te faaliyetine son verildi. O tarihten bugüne de, İstanbul’da türünün son örneği olarak kaderine terk edildi.
(Gazete Kadıköy, 20 yıldır konunun takipçisi...)
Gazometreleri sökülüp satıldı, çöplük oldu. Farklı dönemlerde hurda, kömür deposu, otobüs garajı, İETT bürosu olarak kullanıldı. Daha sonra SİT alanı ilan edildi. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti projeleri kapsamında kültür merkezi yapılacaktı. Ama olmadı. ‘Kültür merkezi’ olacağı pek çok kez ifade edildi ama her seferinde yine çürümeye bırakıldı. Restorasyonuna, kapatıldıktan 24 yıl sonra başlanabildi. Mekanın yeni bir konseptle ve yenilenmiş olarak 1-2 yıl içinde açılacağı açıklanmıştı ancak bu günlere gelmek tam 6 buçuk yıl sürdü.
Gazhane'nin İETT'ce yıkımına karşı çıkıp binaların müze, açık alanların park yapılmasını isteyen "Gazhane Gönüllüleri" fabrikanın arkasındaki İkbaliye Sokak’ta bir şenlik düzenlemişti (29 Haziran 1997)