SOSYAL KONUT ŞEHRİ VİYANA
Gazete Kadıköy’de bu haftadan itibaren dünyadan ve Türkiye’den yerel yönetim uygulamalarına yer vereceğiz. Kent yönetim deneyimlerinden örneklerde ilk durağımız Viyana.
Gazete Kadıköy’de bu haftadan itibaren dünyadan ve Türkiye’den yerel yönetim uygulamalarına yer vereceğiz. Kadıköy Belediyesi Akademi tarafından yapılan Kent Profilleri araştırmalarından derlediğimiz çalışmalara ayrıntılı olarak http://www.kadikoyakademi.org/category/kent-profilleri/ adresinden ulaşabilirsiniz.
Kent yönetim deneyimlerinden örneklerde ilk durağımız Viyana. Kentsel dönüşüm ve sosyal konut politikalarının en çok konuşulduğu şu günlerde yaklaşık 70 yıldır sosyal konut politikasını başarıyla sürdüren Avusturya’nın en büyük şehri Viyana’ya gidelim istedik.
Yaklaşık 1 milyon 826 bin 30 kişilik nüfusuyla ülkenin en kalabalık kenti olan Viyana'da, yaklaşık 2.6 milyon insan yaşıyor ki bu da Avusturya nüfusunun yaklaşık dörtte birini oluşturuyor. Viyana, nüfus bakımından Avrupa Birliği'nin en büyük onuncu kenti.
Avrupa’nın kültür ve sanat başkenti olarak kabul edilen şehir, görsel güzelliğinin yanı sıra yeşil alanları, tarihî kafeleri, yaygın toplu ulaşım ağı, sosyal konutları, sağlık kalitesi ve güvenli olması ile uluslararası danışmanlık şirketi Mercer tarafından yapılan Yaşam Kalitesi Araştırması’nda 223 şehir arasından birinci seçildi. Viyana, aynı zamanda The Economist dergisinin Dünyanın En Yaşanabilir Şehirleri listesinde 2. sırada ve Reputation Institute'ün Dünyanın En İtibarlı Şehirleri listesinde de 1. sırada yer alıyor.
“KIZIL VİYANA”
Viyana, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun 1. Dünya Savaşı ile çöküşünün ardından kurulan Avusturya Cumhuriyeti’nin başlangıcından itibaren “işçi kenti” planlamasına ve yaşam biçimine sahne oldu. 1919 yılındaki belediye seçimlerinde Sosyal Demokratlar'ın çoğunluğu sağlaması ve Jakob Reumann'ın belediye başkanı seçilmesiyle birlikte bugün kentin dünya çapında "Kızıl Viyana" olarak tanınmasına yol açan dönem başladı. Savaş sonrası buhranında barınma durumunu düzeltmek için önce imparatorluk mülklerine, büyük burjuvanın malikânelerine, üst sınıfların boş evlerine, daha sonra büyük dairelerin bölümlerine el konuldu.
İşçilerin maaşlarının sadece yüzde 4’ünü kira olarak ödedikleri ve içerisinde yeşillendirilmiş avlular, çocuk oyun alanları, kütüphaneler, kreşler, anne eğitim alanları, yaşlılar için dinlenme tesisleri, eğlence salonları bulduran bu sosyal konutlar Kızıl Viyana’nın bugüne kalan en büyük mirası.
220 BİN SOSYAL KONUT
Viyana Belediyesi'nin 1920'de başladığı ve günümüze kadar devam eden toplu konut projeleri kapsamında bugüne kadar 220 bin ev yapıldı. Avusturya’nın en büyük mülk sahibi olan Viyana Belediyesi, bugün Viyana’daki her 4 konuttan birine sahip.
220 bin civarında sosyal konut 6000 civarında lokal, büro vb. gayrimenkulün işletme ve yönetimi ise Viyana Sosyal Fonu iştiraki olan “Wiener Wohnen”’e ait. Viyana’nın üçte biri belediye evlerinde oturuyor. Sosyal konutlarda yaşamak için Avusturya vatandaşlığı şartı da aranmıyor. Sadece Viyana'da son 2 yıldır yasal şekilde oturmak ve belirli bir gelire sahip olmak yeterli.
Viyana'nın her bölgesinde bulunan bu evlerin büyüklüğü 45 metrekareden başlıyor ve yaşayacak olan kişi sayısına göre metrekaresi de artıyor. Kira bedeli de ortalama kiralardan çok daha düşük. Bu evlerin bakımı için yüzlerce kişi istihdam edilmiş durumda. Bahçıvanından kapıcısına kadar her türlü hizmet kira bedeli içinde. Ayrıca kira bedeli karşılığında su temini, kanalizasyon, çöp toplama ve baca temizleme hizmetleri de veriliyor.
ENGELLİLERE UYGUN KONUT
Engelliler ve yürüme güçlüğü çekenler için evlerin kullanılır hale getirildiği konutlarda, belediye yenilenmesi gereken evlerin içini yenileme yerine binanın tamamına bakım yapıyor. Bina içinde asansör yoksa asansör yapıyor. Ayrıca yalıtımı olmayan evlerin mantolama sistemiyle ısıya karşı daha duyarlı olmasını sağlıyor. Belediye evlerinin tamamında çamaşır yıkama odaları bulunuyor. Bu çamaşırhanelerde çok sayıda makine bulunuyor. Özellikle büyük eşyaları yıkamak için evlere konamayacak kadar büyük olan makinelerin çıkarttığı ısı bina içine veriliyor. Böylece bina içinde enerji tasarrufu da sağlanmış oluyor.
Belediyeye ait sosyal konutlardan edilen kira gelirleri ise yeni yapılacak olan sosyal konutlar için finans kaynağı olarak kullanılıyor.
ARAÇSIZ KONUTLAR
Viyana’daki sosyal konut uygulamalarından biri de Araçsız Konutlar. Araçsız Konutlar, kentin ilk arabasız yerleşim kompleksi toplam 244 kiralık dairesiyle birlikte 1999 yılında açılmış. Araçsız Konut Projesi ile araba sahibi olmadan yaşamak isteyen kent sakinlerine alternatif sunuluyor. Araçsız Konutlar'da oturmak için kira sözleşmesi imzalayan Viyanalılar, aynı zamanda araba sahibi olmayacaklarını da taahhüt etmiş oluyor. Bu yüzden ulaşım için yürümek, bisiklete binmek ya da toplu taşımayı kullanmak bir kural. Bu proje ile garaj alanlarından tasarruf edilen kaynaklarla sosyal tesislere, alternatif bina teknolojilerine, ortalamanın üzerinde peyzaja ve çok sayıda bisiklet standına yatırım yapılabiliyor.