İlk Türk teyyaresinin ilk replikası...
Türk havacılığının unutulmaz ismi tayyareci Vecihi Hürkuş’un yaptığı “Vecihi XIV”ün replikası, bir asra yakın zaman sonra yeniden gökyüzüyle buluştu
Türk havacılığının efsane ismi Vecihi Hürkuş’un 1930'da tasarlayıp, Kadıköy’de bir keresteci dükkanında imal ettiği Vecihi XIV uçağının replikası yapıldı. Eskişehir’deki Sivrihisar Havacılık Kulübü Derneği ve Mehmet Sadullah Öztürk Hava ve Uzay Müzesi işbirliğiyle Mach Teknik tarafından yeniden üretilen bu özel uçağın ilk test sürüşü de başarılı geçti.
Yaklaşık 5 yıl önce ilk adımı atılan ancak Covid karantinası gibi çeşitli nedenlerle bir süre ertelenen proje, akrobasi pilotu Ali İsmet Öztürk öncülüğündeki ekibin çalışmasıyla tamamlandı. Son 6 aylık süreçte yürütülen hummalı çalışmalar sonucunda Hürkuş'un ürettiği uçakla yüzde 75 benzerlik taşıyan replika ortaya çıkarıldı. Şimdiye dek 10 sorti uçuşu yapan, test uçuşları başarıyla tamamlanan Vecihi XIV’ün replikası, düzenlen lansmanın ardından M.S.Ö. Hava ve Uzay Müzesi envanterine dahil edildi. Vecihi XIV'ün replikası, ilk uçuşunu 20 ve 21 Eylül’de Eskişehir'deki Sivrihisar Hava Gösterileri'nde halka açık gerçekleştirecek.
6 AYDA YAPILDI
Ali İsmet Öztürk, AA’ya yaptığı açıklamada, sertifikalı ilk Türk tayyaresinin hiçbir replikasının olmadığını tespit ettiklerini belirterek, “Uçar vaziyette bir replika yapmak istiyorduk. Her şey vakti gelince oluyor, şimdi vakti geldi. Geçen yılbaşında çalışmaya başladık. Çok önceden birtakım programlar yapmıştık. 6 aylık bir süre içinde uçağı tamamladık. Çok sevinçliyiz.” dedi.
Uçağın müze envanterine katılımı için Sivrihisar Havacılık Merkezi Necati Artan Tesisleri'ndeki söz konusu Hava ve Uzay Müzesi'nde 28 Temmuz’da tören gerçekleştirildi. Öztürk, Hürkuş'un, Türk havacılık tarihinin ilk günlerinde içindeki asuman aşkıyla (gökyüzü sevdası) yanmış ve çok sevdiği gökyüzüne kavuşmak için her türlü çabayı göstererek bugünün gençliğine örnek davranışlar sergilediğini söyledi. Hürkuş'un torunu Tül Zeynep Sayım da Hürkuş'un Türkiye'nin havacılığına sadece yaptığı uçaklarla değil aynı zamanda verdiği mücadele ve taşıdığı inançla hafızalarda yer ettiğini vurgulayarak, “Onun için gökyüzü bir hedef değil bir davaydı. Vecihi XIV uçağının üzerine 'Sevgili Kardeşlerime' diye yazarak Türk milletine duyduğu inancı ifade etmiştir.” bilgisini paylaştı.
FİKİRTEPE’DE UÇMUŞTU
Kendini gökyüzüne ve Türk uçaklarını uçuracak milli havacıları yetiştirmeye adayan tayyareci Vecihi Hürkuş, 1930'da Türk Hava Kurumu'nda çalışırken ücretsiz izin alarak Kadıköy'de Osmanağa Camii'nin karşısındaki Çuhadar Ağa Sokak’ta bir marangoz atölyesi kiraladı. Burada 3 ay çalışarak ilk Türk sivil uçağı olan VECİHİ XIV’ü yaptı. 27 Eylül 1930'da Fikirtepe'de büyük bir kalabalığın önünde tek motorlu eğitim uçağıyla ilk uçuşunu yaptıktan sonra Ankara'ya giden Hürkuş, Başbakan İsmet İnönü tarafından tebrik edildi. Uçağın uçabilirlik sertifikası için İktisat Bakanlığı’na başvurusu, “Tayyarenin teknik vasıflarını tespit edecek kimse ve ölçüm aletleri bulunmadığından gereken vesika verilmemiştir” denilerek reddedildi. Bunun üzerine Hürkuş uçuş lisansı almak için Çekoslovakya'ya gitti. Prag'da düzenlenen törende "Yaşasın Türk Tayyareciliği" yazılı bir pankartla onurlandırıldı, uluslararası CINA belgesi verilerek başarısı tescil edildi.