Halk kütüphanelerine ilgi arttı
Yayıncılık sektörü ekonomik krizle mücadele ederken, halk kütüphanelerine yapılan ziyaretler ve kullanıcı sayısı artıyor. Eğitim yayınları kitap üretiminde öne çıkıyor
Türkiye Yayıncılar Birliği, yayıncılık sektörüne ilişkin yıllık pazar raporunu yayımladı. Raporda, kitap üretiminin 2024 yılında artış gösterdiği ancak sektörde ekonomik krizin etkilerinin sürdüğü belirtildi. Raporda yer alan değerlendirmeye göre, pandemi sonrası dönem büyük ölçüde normale dönmüş olsa da sektör hâlâ birçok zorlukla karşı karşıya. Üretimdeki tüm girdilerin ithal olması, döviz kurlarındaki artış ve yüksek enflasyon nedeniyle maliyetler yükseldi. Aynı dönemde okurların alım gücü azaldı, yayıncılar ise finansal koşullara göre yayın planlarını sürekli olarak gözden geçirmek zorunda kaldı. Kitap fiyatlarını belirlemede yaşanan zorluklar ile korsan yayıncılık ve izinsiz fotokopi çoğaltımı gibi sorunlar da devam etti. Türkiye Yayıncılar Birliği’nin 2023 yılı Eylül ayında yaptığı bir araştırmaya göre, yayıncılıkta maliyetler döviz bazında yüzde 84 artarken, kitapların önerilen perakende satış fiyatlarında yüzde 15’lik bir azalma görüldü.
SEKTÖR DIŞLANDI
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2003-2004 eğitim öğretim döneminden bu yana sürdürülen ücretsiz ders kitabı dağıtımı uygulamasının, yayıncılık sektöründeki uzmanların ve bağımsız yayınevlerinin katılımıyla yürütülmemesi eleştirildi. Türkiye Yayıncılar Birliği, yüksek nitelikli eğitim yayıncılığının ders kitabı ve yardımcı kaynaklar alanında devre dışı bırakılmasının hem öğrenciler hem de sektör açısından ciddi zararlar doğurduğunu vurguladı.
KİTAP ÜRETİMİNDE ARTIŞ
Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu (YAYFED) verilerine göre, Türkiye’de 2024 yılında toplam 413 milyon 860 bin 263 adet kitap üretildi. Bu rakam, 2023 yılına kıyasla 13 milyon 519 bin 686 adetlik (yüzde 3,38) bir artışa karşılık geliyor. Bandrol verileri yalnızca bandrole tabi olan kitapları kapsıyor. Buna ek olarak, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından dağıtılan 182 milyon 368 bin 602 adet ders kitabı ile bandrole tabi olmayan, 48 sayfadan az olan çocuk kitapları ve eğitim materyalleri de eklendiğinde toplam kitap üretimi kişi başına 8,2 kitaba ulaştı. Ancak bu üretim düzeyi hâlâ 2018 yılına ait verilerin gerisinde kalıyor.
EĞİTİM İLK SIRADA
2024 yılında üretilen kitapların kategori bazında dağılımına bakıldığında; kitapların yüzde 11,9’unun yetişkin kültür yayınları, yüzde 13,6’sının yetişkin kurgu eserleri, yüzde 15’inin çocuk kitapları, yüzde 1’inin gençlik yayınları, yüzde 8,8’inin inanç yayınları, yüzde 2,5’inin akademik yayınlar, yüzde 1,3’ünün ithal kitaplar ve yüzde 46,5’inin eğitim yayınları olduğu görülüyor. Son üç yılın verileri karşılaştırıldığında, yetişkin kurgu ve kültür yayınlarında düşüş yaşanırken, çocuk kitapları ve eğitim yayınlarında artış dikkat çekiyor.
KÜTÜPHANE SAYISI YÜKSELDİ
Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre 2024'te halk kütüphanelerinden yararlanan kişi sayısı bir önceki yıla göre yüzde 15,4 artarak 38 milyon 737 bin 705'e yükseldi. Halk kütüphanelerine kayıtlı üye sayısı ise bir önceki yıla göre yüzde 8,6 artarak 6 milyon 726 bin 993 oldu. Türkiye’de 487'si devlet ve 150'si vakıf üniversitesi olmak üzere toplamda 637 üniversite kütüphanesi hizmet veriyor. Üniversite kütüphanelerinin elektronik kitap sayısı bir önceki yıla göre yüzde 6,0 artarak 125 milyon 428 bin 957 oldu. Üniversite kütüphanelerine kayıtlı üye sayısı yüzde 2,0 artarak 4 milyon 282 bin 978 olurken, kitap dışı materyal sayısı yüzde 4,1 azalarak 1 milyon 594 bin 486 oldu. Halk kütüphanelerinden yararlanan kişi sayısı bir önceki yıla göre yüzde 15,4 artarak 38 milyon 737 bin 705 oldu. Halk kütüphanelerine kayıtlı üye sayısı bir önceki yıla göre yüzde 8,6 artarak 6 milyon 726 bin 993 oldu.