Bisiklet paylaşımında yeni dönem başlıyor
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, bisiklet kullanımını artırmak ve mikro mobiliteyi güçlendirmek amacıyla yeni nesil bisiklet paylaşım sistemi için hazırlıklarını tamamladı. Projenin İstanbul’un çevreci ulaşım hedeflerine katkı sağlaması hedefleniyor
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), bisiklet kullanımını artırmak ve mikro mobiliteyi güçlendirmek amacıyla yeni nesil bisiklet paylaşım sistemi için hazırlıklarını tamamladı. Otobüs öncelikli şeritlerden büyük metro projelerine kadar uzanan geniş ulaşım vizyonunun parçası olan bu sistemin hem kent içi toplu ulaşımı beslemesi hem de İstanbul’un çevreci ulaşım hedeflerine katkı sağlaması hedefleniyor.
ESKİ SİSTEM SÜRDÜRÜLEMİYOR
İSBİKE, 2017 yılında 300 istasyon ve 3 bin bisikletle hizmete başlamıştı. Ancak geçen yıllar içinde bisikletlerin büyük bölümü ömrünü doldurdu; yaklaşık 2 bin bisiklet hurdaya ayrıldı, gasp edildi veya çalındı. Kalan bisikletlerin ise yüksek bakım-onarım maliyetleri çıkardığı kaydedildi. 2024–2025 döneminde sadece mevcut 1.250 bisikletin bakım maliyeti 88 milyon TL’ye ulaştı.
YENİ SİSTEMİN ÖZELLİKLERİ
Dünya kentlerindeki örnekler dikkate alınarak, elektrik destekli bisikletlerin kullanılacağı ve istasyonsuz işletme modeline geçileceği yeni sistem için yönetmelik düzenlemeleri yapıldı. İBB Meclisi, 17 Temmuz 2025’te “Paylaşımlı Bisiklet Yönetmeliği Revizyonu”nu onayladı. Süreç, ilgili Bakanlıklar nezdinde devam ediyor.
Yeni sistemin en önemli özellikleri şunlar olacak:
• Elektrikli bisikletler: İlk etapta 4.000 bisiklet hizmete girecek.
• Maliyet yükü yok: Yatırım ve bakım-onarım işletmeler tarafından yapılacak, İBB bütçesine yük getirmeyecek.
• Gelir modeli: İBB işletmelerin aldığı lisanstan gelir elde edecek
• Yüksek teknoloji: Uygulama üzerinden kullanım, coğrafi çitleme ile güvenli park, hırsızlığa karşı korunaklı sistemler.
• Kent estetiği: Yeni park alanları İstanbul’un dokusuna uygun biçimde tasarlanacak.
TOPLU ULAŞIMI BESLEYECEK
Bisiklet paylaşım sistemi, toplu ulaşım zincirinin ilk halkası olan mikro mobiliteyi güçlendirecek. Kullanıcılar metro, metrobüs ve tramvay hatlarına kolay erişim sağlayabilecek. Bazı bölgelerde bisiklet parkları doğrudan aktarma istasyonu olarak tasarlanacak.
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr.Pelin Alpkökin, yeni döneme dair vizyonu şu sözlerle özetledi: “Bisiklet kullanımını artırmaya yönelik çalışmalarımız, otobüs öncelikli şeritlerden büyük metro projelerine kadar uzanan geniş bir yelpazenin parçasıdır. Ulaşımı yönetmek, mikro mobiliteden mega yatırımlara kadar bütüncül bir süreçtir. Bu nedenle bisiklet, hem mikro mobilite vizyonumuzun önemli bir parçası hem de hayalimizdeki tarihi yarımada ve Taksim, Kadıköy, Moda gibi kent dokusuna sahip bölgelerde yayayı ve bisikleti önceliklendirme amacımızın somut göstergesidir. Vizyonumuzu modern teknoloji ve halkımızın güncel taleplerini dikkate alarak yeni bir sayfa açıyoruz.”
Alpkökin, mevcut sistemin artık teknolojik ve mühendislik açısından günümüzden uzak kaldığını hatırlatarak şunları ekledi: “Sistem ilk olarak 2017’de yaklaşık 3 bin bisikletle başlamıştı. Ancak zamanla bisikletlerin büyük bölümü ömrünü doldurdu; bir kısmı gasp edildi veya çalındı. Bugün kullanılan yaklaşık 1.200 bisikletin de ekonomik ömürleri sona ermek üzere. Bu nedenle yeni bir çalışma başlattık. ‘Paylaşımlı bisiklet yönergesi’ hazırladık, yerli ve yabancı lisans firmalarıyla görüştük. Yeni modelde şehrin estetiğine uygun park alanları, yüksek teknoloji ve elektrikli bisikletler olacak. Üstelik bu sistem İBB’ye mali yük getirmeyecek, aksine işletmelerin aldığı lisanstan gelir sağlayacak.”
Yeni sistemin uluslararası örneklerle uyumlu olacağını vurgulayan Alpkökin, şu bilgileri verdi: “Elektrikli bisikletler kullanılacak, bakım ve onarım tamamen firmaların sorumluluğunda olacak. Kullanıcılar aplikasyon üzerinden sisteme erişebilecek ve bisiklet parkları yenilenecek. İlk etapta 4 bin bisiklet hizmete başlayacak. Bu bisikletler, İstanbullulara, öğrencilere, misafirlere ve turistlere pratik bir ulaşım alternatifi sunacak.”
Yeni bisiklet paylaşım sistemi, İstanbul’un karbon nötr 2050 vizyonu doğrultusunda çevreci, çağdaş ve sürdürülebilir bir ulaşım alternatifi sunacak. İstanbullulara, öğrencilere, misafirlere ve turistlere daha pratik, hızlı ve güvenli bir kent içi ulaşım deneyimi kazandıracak.