İsmet İnönü ile Lozan'a yolculuk
Lozan Antlaşması’nın imzalanmasının 90. yılı etkinlikleri kapsamında hazırlanan “Lozan’dan Cumhuriyet’e İsmet İnönü Sergisi”, tarih ve sanat meraklılarını Caddebostan Kültür Merkezi’nde buluşturuyor.
Semra ÇELEBİ
İnönü Vakfı tarafından, Kadıköy Belediyesi işbirliğiyle, Caddebostan Kültür Merkezi ev sahipliğinde açılan “Lozan’dan Cumhuriyet’e İsmet İnönü Sergisi”, sanatseverleri yeni yılda tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Lozan Antlaşması’nın imzalanmasının 90. yılı etkinlikleri kapsamında açılan sergi, Lozan’ın imzalanmasından Cumhuriyet’in ilanına, erken Cumhuriyet yıllarından, iç ve dış politikaya kadar çeşitli toplumsal, ekonomik ve kültürel dönüşümleri İsmet İnönü ekseninde gözler önüne seriyor.
25 Ocak’a kadar CKM Sanat Galerisi’nde tarih ve sanat meraklılarını ağırlayacak serginin en önemli özelliği interaktif olması.
MASALARIN ÜZERİNDEKİ LOZAN
Mustafa Kemal Atatürk’ün en yakın dostu, cumhurun ikinci başkanı, Lozan Antlaşması’nın imzacısı İsmet İnönü’nün bir dönemine tanıklık etmemizi sağlayan sergi, yeni medya teknolojileriyle, ilgiyi üst seviyeye taşıyor. Küratörlüğünü Prof. Dr. Zafer Toprak, genel tasarımını ve kurgusunu Çağdaş Arpaç ile Dr. Fatma Türe, grafik tasarımını Ferah Perker’in üstlendiği sergide ziyaretçiler, masalar üzerine yerleştirilmiş dokunmatik ekranlar, video enstalasyonlar aracılığıyla interaktif olarak belge ve fotoğraflara ulaşabiliyor, İnönü ve heyetiyle birlikte Lozan’a gidip o tarihi antlaşmanın yapıldığı güne tanıklık edebiliyor.
Sergi, Lozan Konferansı’nın uzun ve tartışmalı toplantılarla geçtiği göz önünde bulundurularak, birbirine eklenmiş 18 masanın oluşturduğu dev bir masa olarak kurgulanmış. Dokunmatik ekranlarla birlikte özel aydınlatmalı masalardan oluşan enstalasyon, sergi mekânının önemli bir bölümünü kapsıyor. Masaya, yine özel aydınlatmalı Lozan Konferansı’yla ilgili belge, fotoğraf ve gazete örnekleriyle hazırlanmış duvar panoları eşlik ediyor. Sergideki her bölümde birer sergi klibi de yer alıyor.
DÖRT BÖLÜMDEN OLUŞUYOR
Lozan’dan Cumhuriyet’e İsmet İnönü Sergisi; “İsmet İnönü’nün Yaşamı” “Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü”, “Lozan Konferansı ve Antlaşması”, “İsmet İnönü ve İç-Dış Politika” olmak üzere dört ana bölümden oluşuyor. Her bölümde, konuyla ilgili görseller ve belgeler, dokunmatik ekranlarda ziyaretçilere açılıyor.
Tarihin bir dönemini aydınlığa çıkaran İnönü Vakfı’nın arşivlerindeki belge ve fotoğraflardan oluşan sergide Atatürk ve İsmet İnönü’nün hayatlarının kronolojisi, yazışmalar, telgraflar, fotoğraflar hatta kamera görüntüleri yer alıyor. Gazete ve dergi kapakları, mühürler, madalyalar, nişanlar, imzalanan antlaşmalar, resmi yazışmalar, müzakerelere ait birçok belge sergileniyor.
ÇOCUKLARA ÖZEL BÖLÜM
Sergide çocuklar için de ayrılmış bir bölüm var. Çocukları müze ve sergilere çekmeyi amaçlayan bu bölümde, yine genel sergi tasarımıyla uyumlu dokunmatik ekran masaları ve duvar panoları ziyaretçilere açılıyor.
“Zamanda Yolculuk” başlıklı özel hazırlanmış üç bilgisayar oyunu dokunmatik ekranlarda çocukları bekliyor. Bu bölümde ayrıca yine çocuklar için hazırlanmış “Lozan Barış Antlaşması” konulu 10 dakikalık bir çizgi film animasyon da yer alıyor.
Lozan’dan Cumhuriyet’e İsmet İnönü Sergisi, 25 Ocak 2015 tarihine kadar, CKM Sanat Galerisi’nde, Salı’dan Cumartesi’ye 11.00-19.00 saatleri arasında, Pazar günleri ise 12.00-19.00 saatlerinde gezilebilir.
“BİR MİLLETİ BAŞKASI KURTARAMAZ”
Sergide pek çok detay var. İsmet İnönü’nün Lozan’dan sonra yaptığı konuşma, Atatürk ile ilişkisine dair notlar eşi Mevhibe İnönü’yü daha yakından tanımamızı sağlayan ayrıntılar…
İşte İnönü’nün Lozan Antlaşması’nı imzaladıktan sonra 10 Ağustos 1923’te İstanbul Üniversitesi’nde yaptığı konuşmadan notlar:
-“Bir milleti başkası kurtaramaz. Her millet bütün kuvvetini toplayacak ve yaşayacağım diyecek ve öylece kurtulacak. İşte biz bu sınavdan başarıyla çıktı.”
-“Efendiler, barış dönemine giriyoruz. Yeni ve ağır bir görev dönemine giriyoruz. Dünya milletleri içinde görevler üsteniyoruz. Bu sınav, geçirdiğimiz devrelerden, geçirdiğimiz sınavlardan daha mı zayıftır yoksa daha mı ağırdır? Bunu şimdiden söyleyemem. Benim bildiğim bundan sonraki görevlerimiz ağırdır.
İnönü, yeni kurulan ülkenin kültür sanat çalışmalarıyla da yakından ilgileniyordu. 23 Şubat 1934’te Halkevleri’nin yıldönümü nedeniyle yaptığı konuşmanın “Güzel Sanatlar” bölümünde şunları söylemişti:
-“Güzel Sanatlar yalnız yüksek bir insan topluluğunun temeli olan ince ve güzel hisleri terbiye eden bir araç değildir. En sert iradeleri de yetiştirmeye araç olan başlıca bir uyarıcı ve yürütücüdür.”
“Hayat Hikâyemin Özeti” başlığıyla verilen yazının bir bölümünde ise şu ifadeleri dikkat çekiyor:
-“Bu uzu siyasi hayatı bir cümlede canlandırmak isterim: Bütün ömür boyunca her zaman elde edilmesi millet için aziz olan bir amaç peşinde koştum. Bu, bana şevk ve kuvvet vermiştir.”