Adalette ‘zaman aşımı' olur mu?
‘Adalet, Sizsiniz’ oyunu; yargının siyasallaştığı üç tarihi olayı Sokrates, Galileo, Sacco ve Vanzetti’nin yaşamları üzerinden sahneye taşıyor.
Semra ÇELEBİ
Dalga dalga operasyonların yaşandığı, düşüncelerinizi ifade ettiğiniz ya da yazdığınız için hayatınızın bir bölümünü cezaevinde geçirmenizin hiç de sürpriz olmadığı, yıllarca yargılanacağınız için uzun süre tutuklu kalma ihtimalinin yüksek olduğu bir dönemden geçiyoruz. Bu öyle bir dönem ki, binlerce sayfadan oluşan iddianameler okunana kadar sizi suçlayanlar suçlu olduğunuzu kanıtlayacağına siz suçsuzluğunuzu kanıtlamak zorundasınız… E haliyle “adaletin” mumla arandığı bir devirde bunu başarabilmek oldukça meşakkatli bir süreç… Toplumda “adalet” kavramının bu kadar gündemde olduğu ve üzerine yoğun tartışmaların yaşandığı bir dönemde sahnelenen “Adalet, Sizsiniz”, başta adıyla sonrasında da oyuncuları ve konusuyla dikkat çekiyor. Henüz çok yeni bir oyun olmasına rağmen “Bakalım Rutkay Aziz ile Taner Barlas, adalet üzerine neler söyleyecek?” merakıyla kendinizi seyirci koltuklarında buluyorsunuz.
PERDECİ OYUNCULARI’NIN İLK OYUNU
Usta oyuncular Rutkay Aziz ile Taner Barlas’ın Ümit Denizer ile birlikte kurdukları, adını, Muhsin Ertuğrul hocalarının, yazılarına “Perdeci” imzasını atmasından esinlenerek koydukları “Perdeci Oyuncuları”nın ilk oyunu “Adalet, Sizsiniz”; Ümit Denizer tarafından kaleme alındı. Oyun, henüz sahnelenmeden, tiyatro dalında 2012 Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü. Tek perdelik bir oyun olan “Adalet, Sizsiniz”; yargının siyasallaştığı üç tarihi olayı, usta oyuncular Rutkay Aziz ve Taner Barlas’ın muhteşem yorumlarıyla sahneye taşıyor. M.Ö. 5. yüzyılda Atina’da, Beş Yüzler Meclisi’nin ölüme mahkûm ettiği düşünür Sokrates, 1633 yılında Roma’da, Engizisyon’un müebbet hapse mahkûm ettiği bilim adamı Galileo ve 1927 yılında Boston’da, adaletin ölüme mahkûm ettiği iki İtalyan göçmen işçi Sacco ile Vanzetti’nin hikâyeleri, “Adalet, Sizsiniz” ile tiyatro severlerle buluşuyor.
YÜZYILLAR SONRA GELEN ADALET
Aziz ve Barlas’a kuklaların eşlik ettiği oyun, daha perde açılmadan Sokrates, Galileo ve Sacco ile Vanzetti için yapılmış müziklerle başlıyor. Perde açıldıktan sonra ise tarihe geçmiş bu dört insanın adil olmayan kararlarla haksızca cezalandırılmalarını izliyoruz. Elbette Rutkay Aziz ve Taner Barlas’ın usta oyunculuklarıyla… Oyun yine bir müzikle, Joan Beaz’in ölüme mahkûm edilen İtalyan göçmenler Sacco ile Vanzetti için yazdığı “Here’s to you” şarkısıyla ve seyircilerin yoğun alkışlarıyla sona eriyor. Oyun, zihinlerindeki “adalet” kavramını sorgulatan binlerce soruyla birlikte uğurluyor izleyeni sahne dışına…
Tarihe geçmiş bu masumların itibarlarının, haksız mahkûmiyet kararlarının kaldırılmasıyla, yıllar sonra iade edildiğini vurgulayan oyunun yönetmenliğini de, “Perdeci Oyuncuları” üstleniyor. Ümit Denizer’in kaleme aldığı ve tam adı “Adalet, Sizsiniz (Sokrates, Galileo, Sacco, Vanzetti)” olan oyunun; sahne tasarımı ve kostümleri Metin Deniz imzasını taşırken, kukla uygulamaları ise Bülent İşcan tarafından gerçekleştiriliyor. Oyun, 12 Ocak Cumartesi akşamı saat 20.30’da Kadıköy Halk Eğitim Merkezi, 13 Ocak Pazar saat 19.00’da Kadıköy Belediyesi Kozyatağı Kültür Merkezi ve 16 Ocak Çarşamba akşamı 20.30’da Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezi’nde sahnelenecek. Kaçırmayın!
İŞ İŞTEN GEÇMEDEN…
Yıllar sonra tekrar tiyatro sahnesinde izlediğimiz Rutkay Aziz, oyunla ilgili şunları söylüyor: “Antik Yunan felsefecisi Sokrates “Sorgulanmamış bir hayat yaşamaya değmez” diyor. Öldürücü baldıran zehri içmeye mahkûm edilmesinin sebebi bu. Ona tahammül edemiyorlar, çünkü halkı, özellikle de gençleri işlerin gidişi üzerine düşünmeye, tanık olduklarını analize yönlendiriyor. Düzeni bozuyor bir bakıma. Gerçi Yunanistan 2412 yıl sonra yani 2012’de Sokrates’i yeniden yargılayarak suçsuzluğunu resmen ilan etti. Geçmişi değiştiremeyecek olsa da bir hatayı telafi etmeye çalıştı bir bakıma… Fizikçi Galileo için de geçerli bu. Güneş’in Dünya’nın çevresinde değil, Dünya’nın Güneş’in çevresinde döndüğünü ısrarla söylediği için 1633’te Engizisyon Mahkemesi tarafından ölüme mahkûm edilmişti. Papa II. Jean Paul yüzlerce yıl sonra Galileo’ya itibarını iade etti.
Geçen yüzyılın başında idam edilen İtalyan göçmenler Sacco ile Vanzetti için de mi böyle oldu? Başka nasıl olabilir? 10 yıl önce Amerikan hükümeti bu olaydaki adaletsizliğini kabul etti. İş işten geçtikten sonra…