Sosyal Medya: Hem çeşitlilik hem de kutuplaşma

“Dijital Neslin Medya Algısı” araştırmasına göre gençler bilgiye ulaşmada sosyal medyayı yoğun şekilde kullanıyor, ancak dezenformasyonun da en çok bu platformlarda yayıldığını düşünüyor

19 Eylül 2025 - 10:47

23 Araştırma, gençlerin dijital çağda bilgiye nasıl ulaştıklarını ve bu bilgiyi nasıl değerlendirdiklerini “Dijital Neslin Medya Algısı” raporu ile mercek altına aldı. Türkiye’nin 12 bölgesinden toplanan verilerle hazırlanan rapor gençlerin medya tüketim alışkanlıklarını, haber kaynaklarına duydukları güveni ve yanlış bilgiyle mücadele yöntemlerini ayrıntılı biçimde ele alıyor. 

SOSYAL MEDYA İLK SIRADA

Rapora göre gençlerin yüzde 36,5’si sosyal medyada günde üç saatten fazla zaman geçiriyor. Kullanım amaçlarının başında yüzde 53,6 ile eğlence, yüzde 25,3 ile haber ve bilgi edinme geliyor. Televizyonun etkisi azalırken, haber için sosyal medya ve sosyal çevre öne çıkıyor. Sosyal medyayı hiç kullanmadığını belirten gençlerin oranı ise yüzde 3,1.

ÇEŞİTLİLİK VE KUTUPLAŞMA BİR ARADA

Gençlerin büyük kısmı sosyal medyada farklı görüşlerle karşılaştığını söylese de, aynı zamanda bu platformların kutuplaştırıcı etkisinin arttığını düşünüyor. Katılımcıların yüzde 72,3’ü sosyal medyanın insanları kutuplaştırdığını belirtirken, yüzde 86,7’si farklı görüşlerle karşılaştığını söylüyor. Siyasal ilgi ve farkındalık, sosyal medya kullanım alışkanlıklarını ve etkileşimleri şekillendiren temel faktörler olarak öne çıkıyor. Araştırmada bu iki eğilimin birlikte değerlendirildiğinde dikkat çeken bir çelişkinin ortaya çıktığı belirtilerek şu ifadelere yer veriliyor: “Sosyal medyada farklı görüşlere sahip insanlarla karşılaştığını belirten gençler arasında, sosyal medyanın kutuplaştırıcı etkisi olduğunu düşünenlerin oranı daha yüksektir. Bu durum, farklı görüşlere maruz kalmanın her zaman birleştirici değil, aksine ayrıştırıcı etkiler yaratabileceğini göstermektedir. Özellikle siyasal gündemi takip eden gençlerde bu iki eğilimin bir arada görülmesi, bu kişilerin sosyal medyada çatışmalı içeriklerle veya kendi görüşlerine zıt fikirlerle daha sık karşılaştıklarını düşündürebilir. Bu da, sosyal medya platformlarının algoritmalarının ve kullanıcı davranışlarının çeşitlilikle birlikte kutuplaşmayı da besleyebileceği yönündeki tartışmaları desteklemektedir.”

TELEVİZYONUN ETKİSİ AZALIYOR

Araştırmada öne çıkan bir diğer bulgu, televizyon haber kanallarının eski gücünü kaybettiği görüşü oldu. Gençlerin yüzde 72’si televizyonun etkisinin azaldığını düşünürken yalnızca yüzde 28’i bu görüşe katılmıyor.

DEZENFORMASYON KAYGISI

Araştırma, gençlerin dijital medya ortamında en çok endişe duyduğu konunun dezenformasyon olduğunu net biçimde ortaya koyuyor. Katılımcıların yüzde 83,9’u sosyal medyada yalan haberin çok sık dolaşıma girdiğini düşünüyor. Buna karşılık televizyon için aynı kaygıyı taşıyanların oranı yüzde 52,5.

Gençlerin yüzde 55,5’i kişisel olarak en az bir kez dezenformasyona maruz kaldığını söylüyor. Yani her iki gençten biri, doğrudan yanlış bilgiyle karşılaşmış. Toplumsal olarak dezenformasyona maruz kalma oranı ise yüzde 75,5. Siyasi gündemi daha az takip eden gençler arasında, dezenformasyona nadiren maruz kaldığını düşünenler çoğunluktayken, siyasi gündemi düzenli takip edenler arasında tam tersi bir durum söz konusu. Gençler siyasi gündemi ne kadar sık takip ediyorsa o kadar fazla dezenformasyona maruz kaldığını düşünüyor.

Katılımcıların yüzde 81,8’i bir içeriği paylaşmadan önce onun kaynağına giderek tüm yazıyı okuduğunu belirtiyor. Buna rağmen daha önce istemeden veya farkında olmadan da olsa yanlış bir haber paylaşmış olabileceğinizi düşünenlerin oranı yüzde 54,7.

Bilgi doğrulamada gençler en çok resmî kaynaklar (yüzde 22,2) ve internet aramaları (yüzde 21,5) kullanıyor. Teyit platformları ise yalnızca yüzde 6,8 oranında tercih ediliyor.

YERLİ HABER KAYNAKLARINA GÜVEN ORANI

“Dijital Neslin Medya Algısı” araştırması, gençlerin haber kaynaklarına duyduğu güven düzeylerini etkileyen faktörleri de inceledi. Bulgular, gençlerin çoğunluğunun yerli haber kaynaklarını, uluslararası kaynaklara kıyasla daha güvenilir bulduğunu ortaya koyuyor. Araştırmaya katılanların  yüzde 46,7’si  “Yerli haber kaynaklarını, uluslararası haber kaynaklarından daha güvenilir buluyorum” ifadesine katıldığını belirtirken yüzde 53,3 katılmadığını ifade etmiş.

Türkiye’de medyanın özgür olduğuna inanmayan gençlerin oranı da yüzde 66,5. Araştırmaya katılanların yüzde 48,9’u kamu medya kuruluşlarının (TRT gibi), özel medya kuruluşlarından daha güvenilir olmadığı görüşünde. 

 

 

Etiketler; Sosyal Medya

ARŞİV