"Ekonomik durum ürkütücü"
TCMB’ye göre 2023 enflasyon 22.3, BM’ye göre ise yüzde 42.4 olacak. “2022 Türkiye Ekonomik Analiz” raporunu açıklayan ENAG ise yanlış para ve maliye politikaları nedeniyle ekonomik durumun ürkütücü bir hal aldığını belirtti
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2023 enflasyon tahminine ilişkin raporunu, Birleşmiş Milletler “Dünya Ekonomik Durumu ve Beklentisi 2023” raporunu, bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise “2022 Türkiye Ekonomik Analiz” raporunu açıkladı.
TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, “Enflasyon Raporu 2023-I” raporunu açıklarken, 2023 enflasyon beklentilerinin daha önce açıkladıkları gibi yüzde 22.3, 2024 beklentilerinin de yüzde 8.8 olacağı öngörüsünde bulundu. BM’nin enflasyon tahmini ise TCMB’nin iki katı: yüzde 42.4. 2022 ekonomik durumu inceleyen ENAG ise yanlış para ve maliye politikaları nedeniyle ekonomik durumun ürkütücü boyutta olduğunu savundu.
TCMB’NİN TAHMİNİ YÜZDE 22,3
Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu, hazırladıkları, “Enflasyon Raporu 2023-I” raporuna ilişkin bilgilendirme toplantısı yaptı. Kavcıoğlu geçtiğimiz hafta yaptığı toplantıda, 2023 ve 2024 enflasyon rakamlarını daha önce açıkladıkları gibi yüzde 22.3 ve 8.8 olarak ön gördüklerini söyledi.
Kavcıoğlu, 2023 enflasyon tahmini için şunları söyledi: “2023 yılı ortalama petrol fiyatları tahmini 80,8 dolar (Önceki 79,3 dolar). 2024 yılı ortalama petrol fiyatları tahmini 77,3 dolar. 2023 yıl sonu gıda fiyatları tahmini %22,0 (Önceki %22,0). 2024 yıl sonu gıda fiyatları tahmini %11,5. 2023 yılı ortalama ithalat fiyatları değişim tahmini -%8,5 (Önceki -%9,2). 2024 yılı ortalama ithalat fiyatları değişim tahmini %2,3. Enflasyonun 2023 yıl sonunda %22,3 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz (Önceki %22,3). Enflasyonun 2024 yıl sonunda %8,8 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz (Önceki %8,8). Enflasyonun, %70 olasılıkla 2023 yılı sonunda %17,8-26,9 aralığında -orta noktası %22,3- gerçekleşeceğini öngörüyoruz (Önceki %17,7-26,9 aralığı ile %22,3). Enflasyonun, %70 olasılıkla 2024 yılı sonunda %4,0-13,7 aralığında -orta noktası %8,8- gerçekleşeceğini öngörüyoruz (Önceki %4,0-13,6 aralığı ile %8,8).”
RAPORDA ÖNE ÇIKANLAR
TCMB’nin yılın ilk enflasyon raporu sunumunda öne çıkan diğer ifadeler ise şöyle:
- 2022'deki savaş nedeniyle enerji ve emtia fiyatları olağanüstü yükseldi. Enerji fiyatları şoku 2022 yılında başta enflasyon olmak üzere tüm ekonomik göstergeleri etkileyen bir boyut kazanmıştır.
- Türkiye'de büyümenin sağlam temeller üzerinde olduğunu görmekteyiz. Yılın üçüncü çeyreğinde dış talep görünümü nedeniyle sınırlı ivme kaybına rağmen Türkiye ekonomisi büyümüştür.
- 3. çeyrekte sanayi üretiminde dış talebin olumsuz etkileri sınırlı olarak hissedilmiştir.
- İthalat fiyatlarında küresel talep görünümü ile uyumlu olarak 2023 yılı için aşağı yönlü beklentimiz devam etmektedir. 2024 yılında ise küresel iktisadi faaliyetle uyumlu olarak sınırlı bir oranda artış bekliyoruz.
- Gıda fiyatlarının, 2023 yılında, önceki tahminimizle uyumlu olarak yüzde 22, 2024 yılında ise yüzde 11,5 oranında artacağını varsaydık.
- Tahminlerimizde herhangi bir değişikliğe gitmeyerek 2023 yıl sonu tahminimizi yüzde 22,3; 2024 yıl sonu tahminimizi de yüzde 8,8’de sabit tuttuk.
BM’NİN BEKLENTİSİ YÜZDE 42.4
BM, “Dünya Ekonomik Durumu ve Beklentiler 2023” raporunu açıkladı. Rapora göre, dünya ekonomisi 2022'de Kovid-19 salgınının devam eden etkileri ve Rusya-Ukrayna savaşının tetiklediği enerji ve gıda krizi gibi bir dizi şokla karşı karşıya kaldı.
Rapora göre, bu kapsamda, BM'nin 2022'de yüzde 3 olan küresel ekonomik büyüme tahmini, 2023 için yüzde 1,9 olarak belirlendi. Bu oran, son yılların en düşük büyüme tahmini olarak kayıtlara geçti. Raporda, bazı makroekonomik olumsuzluklar azalmaya başlarsa, küresel ekonomik büyümenin 2024'te yüzde 2,7'ye yükseleceği öngörüldü.
RESESYON RİSKİ
Rapora göre, mevcut küresel ekonomik yavaşlama, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeleri etkiliyor ve birçoğu 2023'te resesyon riskiyle karşı karşıya. ABD, Avrupa Birliği (AB) ve diğer gelişmiş ekonomilerde büyüme ivmesi zayıflayarak dünya ekonomisinin geri kalanını olumsuz etkiliyor.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Raporda, Rusya-Ukrayna savaşıyla başta tahıl ürünleri olmak üzere gıda tedarikinde sıkıntılar yaşandığı, Türkiye ve BM'nin girişimiyle Karadeniz limanlarından tahıl sevkiyatlarının yeniden başlamasıyla bu sıkıntıların hafiflediği vurgulandı.
BM’NİN ENFLASYON TAHMİNİ: YÜZDE 42.4
Raporda, Türkiye ekonomisinin geçen yıl yüzde 5,4 genişledikten sonra, bu yıl yüzde 3,7 ve 2024‘te ise yüzde 3,5 büyüyeceği tahmininde bulunuldu.
Ayrıca Türkiye'de enflasyon oranının bu yıl sonunda ortalama yüzde 42,4'e ineceği ve gelecek yılda ise düşüşünü hızlandırarak yüzde 13,5'e gerileyeceği tahmin edildi.
ENAG: EKONOMİK DURUM ÜRKÜTÜCÜ
ENAG, "2022 Türkiye Ekonomisi Analiz" raporunu paylaştı. 2022'nin en büyük sorununun yüksek fiyat artış hızı olduğu kaydedilen raporda, yüksek enflasyonun hem gelirleri düşürdüğü hem de karşılaşılan fiyatların rahatsızlık uyandırdığı belirtildi. Türkiye'nin 2018'den beri cılız bir büyüme performansına sahip olduğu, baz etkisi bir kenara bırakıldığında Türkiye'nin hep potansiyelinin altında büyüdüğü vurgulandı. Raporda, “Para ve maliye politikasındaki yanlış uygulamalar ile birleşen cılız büyüme ve kurumsal zayıflama, ekonomideki kaynak dağılımının daha geniş bir yaklaşımla etkinliğini azaltmış ve gönümüzdeki dağınık görünüm ortaya çıkmıştır. Bu görünüm gerçekten ürkütücü” görüşlerine yer verildi.
“FİNANSAL DURUM KARANLIK”
Raporda, ayrıca finansal piyasalarda durumun karanlık olduğu, alternatif yatırım araçlarının "faiz belirleme yaklaşımıyla" yok olduğu ifade edildi. Borsa yönlendirmelerin hem bir balon yarattığı hem de gelir eşitsizliğini arttırdığına dikkat çekildi: “Finansal piyasalarda ise durum çok karanlık bir görünümdedir. Alternatif yatırım araçlarının tamamen faiz belirleme yaklaşımıyla yok olması yatırımcıları tamamen borsaya yönlendirme girişimi finansal piyasalarda balon yaratmakla kalmamış, gelir dağılımını da büyük derecede bozmuştur. Basit anlamıyla tasarruflarını bankalarda değerlendiremeyen hane halkının döviz ve altın alımındaki kısıtlamalar ve farklı alış ve satış fiyatları ile de güvenli limanlara gitmesi engellenmiştir.”