'Başka bir tüketim mümkün'
Gezi direnişinden aldığı ilhamla, mahalle forumlarından çıkan tartışmalar sonucunda şekillenen Kadıköy Tüketim Kooperatifi’nin ilk dükkânı Moda’da açıldı
Alper Kaan YURDAKUL
Gezi direnişinden sonra oluşan mahalle forumları ve dayanışmalarında yeşeren bir fikirle kurulan ve “Başka bir tüketim mümkün” sloganıyla yola çıkan Kadıköy Tüketim Kooperatifi ilk dükkânını Moda’da açtı. 27 Kasım Pazar günü gerçekleşen açılışa Kadıköylüler yoğun ilgi gösterdi. Sadece örgütlü ve küçük üretim yapan çiftçilerin ürünlerinin satışa sunulduğu dükkânda, peynirden salçaya, yüzey temizleyicisinden sabuna pek çok ürüne rastlamak mümkün. Kentte yaşayan insanların tüketim alışkanlıklarını ve pratiklerini değiştirmeye yönelik farklı alanlarda çalışmalar yapan kooperatif, bir yandan doğal, bilge köylü tarımına dayanan ve küçük üretim yapan çiftçilerin örgütlenme çabalarına destek olmayı bir yandan da üretici ve tüketiciler arasında mevcut ayrımı aşabilecek, karşılıklı dayanışma pratiğine dayanan, katılımcı bir üretim sürecine katkı sağlamayı amaçlıyor.
Gezi direnişinden sonra oluşan mahalle forumları ve dayanışmalarında yeşeren bir fikirle kurulan ve “Başka bir tüketim mümkün” sloganıyla yola çıkan Kadıköy Tüketim Kooperatifi ilk dükkânını Moda’da açtı. 27 Kasım Pazar günü gerçekleşen açılışa Kadıköylüler yoğun ilgi gösterdi. Sadece örgütlü ve küçük üretim yapan çiftçilerin ürünlerinin satışa sunulduğu dükkânda, peynirden salçaya, yüzey temizleyicisinden sabuna pek çok ürüne rastlamak mümkün. Kentte yaşayan insanların tüketim alışkanlıklarını ve pratiklerini değiştirmeye yönelik farklı alanlarda çalışmalar yapan kooperatif, bir yandan doğal, bilge köylü tarımına dayanan ve küçük üretim yapan çiftçilerin örgütlenme çabalarına destek olmayı bir yandan da üretici ve tüketiciler arasında mevcut ayrımı aşabilecek, karşılıklı dayanışma pratiğine dayanan, katılımcı bir üretim sürecine katkı sağlamayı amaçlıyor.
“BİR ARADA KURACAĞIZ”
Açılış etkinliğinde, satılan ürünlerin birçoğu dükkânın önündeki stantta açılışa gelenlere tadımlık olarak sunuldu. Açılış konuşmasını yapan Selma Eroğlu şunları söyledi: “Aslında amacımız gönüllülük temelinde bir kooperatif çalışmasını yürütmek. Bu mevcut tarım politikaları hepimizin canını çok yakıyor. ‘Tarım politikalarına alternatif bir yapı kurabilir miyiz?’ ‘Üreticiye doğrudan bir kanal açabilir miyiz?’ ‘Buradaki tüketicilere aracısız doğal ürünleri getirebilir miyiz?’ diye bir kaygımız vardı. Bu kaygıya ortak olan arkadaşlarla bir araya geldik ve bugün buradayız. Üreticilerle ilgili bize çok destek olan Çiftçi-Sen’i Boğaziçi Üniversitesi’ndeki araştırma görevlilerinin kurduğu BuKoop’u ve Tohum İzi Derneği’ni anmadan geçmek istemiyorum. Bundan sonra hep birlikte burayı yaşatıp, büyütüp aracısız bir şekilde doğal üretimin yapısını bir arada kurmaya çalışacağız. İyi ki varsınız. Hoş geldiniz!”
Açılış etkinliğinde, satılan ürünlerin birçoğu dükkânın önündeki stantta açılışa gelenlere tadımlık olarak sunuldu. Açılış konuşmasını yapan Selma Eroğlu şunları söyledi: “Aslında amacımız gönüllülük temelinde bir kooperatif çalışmasını yürütmek. Bu mevcut tarım politikaları hepimizin canını çok yakıyor. ‘Tarım politikalarına alternatif bir yapı kurabilir miyiz?’ ‘Üreticiye doğrudan bir kanal açabilir miyiz?’ ‘Buradaki tüketicilere aracısız doğal ürünleri getirebilir miyiz?’ diye bir kaygımız vardı. Bu kaygıya ortak olan arkadaşlarla bir araya geldik ve bugün buradayız. Üreticilerle ilgili bize çok destek olan Çiftçi-Sen’i Boğaziçi Üniversitesi’ndeki araştırma görevlilerinin kurduğu BuKoop’u ve Tohum İzi Derneği’ni anmadan geçmek istemiyorum. Bundan sonra hep birlikte burayı yaşatıp, büyütüp aracısız bir şekilde doğal üretimin yapısını bir arada kurmaya çalışacağız. İyi ki varsınız. Hoş geldiniz!”
“BAŞKA BİR TÜKETİM MÜMKÜN”
Dükkân biraz küçük olmasına karşın, birçok çeşit ürünü bünyesinde barındırıyor. Dükkâna girdiğinizde üretici İlhami Koçulu’nun yaptığı peynirlerden Akhisarlı köylülerin yaptığı zeytinyağına kadar çeşitli ürünler sizi raflarda karşılıyor. Dükkân’da bulunan ürünler gıda ile sınırlı değil. Gıdanın yanı sıra bazı temizlik malzemeleri ve çevre dostu, kanserojen madde içermeyen bez çantalara da rastlamak mümkün. Ürünlerin bulunduğu rafların hemen altında ürünün geldiği yer ve üretim koşulları ile ilgili bilgiler yer alıyor. Bunun tüketiciye güven verdiğini söyleyen Çetin Durukanoğlu şöyle devam ediyor: “Normalde marketle sizin aranızda bir ilişki yok. Sadece ürünü görüyorsunuz. Hepimizin kuşkuları var. Acaba bu ürün kansorojen midir? GDO’lu mudur? Bizler hayatımızı devam ettirebilmek için tükettiğimiz o ürünlerin üretim sürecini de bilmek istiyoruz. Doğal olarak o üreticiyle de ilişki kurmak önemli. Mesela şu an peynir aldığımız İlhan Bey burada. Bunun şöyle bir avantajı var: ‘Başka bir tüketim mümkün’ sloganımızın değindiği nokta bura. Herkes muhatabını biliyor.”
Dükkân biraz küçük olmasına karşın, birçok çeşit ürünü bünyesinde barındırıyor. Dükkâna girdiğinizde üretici İlhami Koçulu’nun yaptığı peynirlerden Akhisarlı köylülerin yaptığı zeytinyağına kadar çeşitli ürünler sizi raflarda karşılıyor. Dükkân’da bulunan ürünler gıda ile sınırlı değil. Gıdanın yanı sıra bazı temizlik malzemeleri ve çevre dostu, kanserojen madde içermeyen bez çantalara da rastlamak mümkün. Ürünlerin bulunduğu rafların hemen altında ürünün geldiği yer ve üretim koşulları ile ilgili bilgiler yer alıyor. Bunun tüketiciye güven verdiğini söyleyen Çetin Durukanoğlu şöyle devam ediyor: “Normalde marketle sizin aranızda bir ilişki yok. Sadece ürünü görüyorsunuz. Hepimizin kuşkuları var. Acaba bu ürün kansorojen midir? GDO’lu mudur? Bizler hayatımızı devam ettirebilmek için tükettiğimiz o ürünlerin üretim sürecini de bilmek istiyoruz. Doğal olarak o üreticiyle de ilişki kurmak önemli. Mesela şu an peynir aldığımız İlhan Bey burada. Bunun şöyle bir avantajı var: ‘Başka bir tüketim mümkün’ sloganımızın değindiği nokta bura. Herkes muhatabını biliyor.”
GEZİ’DEN İLHAM ALMIŞLAR
Gönüllülük esaslı, kolektif bir şekilde çalışan kooperatif gönüllüleri, kooperatifi Gezi Direnişi’nden aldıkları ilhamla oluşturduklarını söylüyor. Gezi direnişinden sonra ortaya çıkan ve Kadıköy’de aktif olarak çalışan forumlar ve dayanışmalardan bir semt pazarı önerisi gelmiş. Daha sonra, tartışılan bu semt pazarı önerisi bir kooperatife evirilebilir mi diye düşünülüp, Kadıköy’de ki bütün dayanışmalara haber verildikten sonra, 2014’ün Şubat ayında dayanışmaların ortak düzenlediği bir çalıştay gerçekleşmiş. Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu, Anadolu Yaşam Kooperatifi, BUKOP ve Tohum İzi Derneği’nin de davet edildiği çalıştayda çıkan temel tartışmalar neticesinde bir broşür taslağı çıkartılıp, bu taslak üzerinden temel ilkelerde uzlaşıp, yola koyulmuşlar. Dükkân açılana kadar ise “paket sistemi” olarak adlandırdıkları bir sistem ile daha önceden duyurusu yapılan ürünleri dağıtım günlerinde sokaklarda açtıkları stantlar ile tüketiciyle buluşturmuşlar.
Gönüllülük esaslı, kolektif bir şekilde çalışan kooperatif gönüllüleri, kooperatifi Gezi Direnişi’nden aldıkları ilhamla oluşturduklarını söylüyor. Gezi direnişinden sonra ortaya çıkan ve Kadıköy’de aktif olarak çalışan forumlar ve dayanışmalardan bir semt pazarı önerisi gelmiş. Daha sonra, tartışılan bu semt pazarı önerisi bir kooperatife evirilebilir mi diye düşünülüp, Kadıköy’de ki bütün dayanışmalara haber verildikten sonra, 2014’ün Şubat ayında dayanışmaların ortak düzenlediği bir çalıştay gerçekleşmiş. Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu, Anadolu Yaşam Kooperatifi, BUKOP ve Tohum İzi Derneği’nin de davet edildiği çalıştayda çıkan temel tartışmalar neticesinde bir broşür taslağı çıkartılıp, bu taslak üzerinden temel ilkelerde uzlaşıp, yola koyulmuşlar. Dükkân açılana kadar ise “paket sistemi” olarak adlandırdıkları bir sistem ile daha önceden duyurusu yapılan ürünleri dağıtım günlerinde sokaklarda açtıkları stantlar ile tüketiciyle buluşturmuşlar.
“ESAS OLAN DAYANIŞMA”
Sadece örgütlü ve küçük üreticiyle ‘aracısız’ şekilde çalışan kooperatif, üretim ve tüketimin bütün aşamalarında üretici ve tüketicinin ne üretileceğine birlikte karar verebileceği katılımcı bir modeli yaratmayı hedefliyor. Bunun yanı sıra kooperatif ortaklarının maddi kaygıları yok. Kooperatifin ortaklarına kar payı dağıtılmıyor. Çetin Durukanoğlu bu konuyla ilgili “Düşecek olan fazla fonu toplumsal dayanışma için kullanacağız. Bu sel felaketleri olur. Deprem felaketleri olur. Sokak çocuklarıyla ilgili çalışma yapan bir kurum olur. Veya bir yerde maddi destek gerektiren bir hak arama direnişi olur. Biz toplumsal dayanışmayı ilişkilerini geliştirmeyi esas alıyoruz.” diyor.
Moda’da bulunan dükkân sadece hafta içleri 19.00 ile 21.00 arası açık. Naylon poşetlerin kanserojen madde içermesi sebebiyle dükkânda poşet bulunmuyor. Poşet yerine “Özgür Kazova İşçileri’nin” ürettiği bez çantaları satın alarak ürünleri taşıyabilirsiniz. Kooperatif gönüllüleri çanta satın almak istemediğiniz takdirde, dükkâna gelirken torbalarınızı evden getirmenizi öneriyor.
Sadece örgütlü ve küçük üreticiyle ‘aracısız’ şekilde çalışan kooperatif, üretim ve tüketimin bütün aşamalarında üretici ve tüketicinin ne üretileceğine birlikte karar verebileceği katılımcı bir modeli yaratmayı hedefliyor. Bunun yanı sıra kooperatif ortaklarının maddi kaygıları yok. Kooperatifin ortaklarına kar payı dağıtılmıyor. Çetin Durukanoğlu bu konuyla ilgili “Düşecek olan fazla fonu toplumsal dayanışma için kullanacağız. Bu sel felaketleri olur. Deprem felaketleri olur. Sokak çocuklarıyla ilgili çalışma yapan bir kurum olur. Veya bir yerde maddi destek gerektiren bir hak arama direnişi olur. Biz toplumsal dayanışmayı ilişkilerini geliştirmeyi esas alıyoruz.” diyor.
Moda’da bulunan dükkân sadece hafta içleri 19.00 ile 21.00 arası açık. Naylon poşetlerin kanserojen madde içermesi sebebiyle dükkânda poşet bulunmuyor. Poşet yerine “Özgür Kazova İşçileri’nin” ürettiği bez çantaları satın alarak ürünleri taşıyabilirsiniz. Kooperatif gönüllüleri çanta satın almak istemediğiniz takdirde, dükkâna gelirken torbalarınızı evden getirmenizi öneriyor.
Adres: Caferağa Mahallesi Hacı Ahmet Bey Sokak No:1
facebook.com/KadikoyKoop