Havalar sıcak, insanlar sahillerde, parklarda, piknik alanlarında. Peki ya çöpleri? Kimileri geride çöplerini bırakmasa da, bırakanların sayısı azımsanacak gibi değil maalesef. Bu mevzuyu kendilerine dert edinenler de çöpleri topluyor! Hem de gönüllü olarak… İstanbul’da, bilhassa insan ve dolayısıyla da çöp sirkülasyonunun yoğun olduğu Moda sahilde düzenli olarak çöp toplamaya çıkan gönüllü gruplar var. Biz de onlardan 4’ü ile görüştük. Ekiplerin kurucularına, kaç kişiden oluştuklarını, neden çöp topladıklarını, iğrenip iğrenmediklerini, bu gönüllü işi yapmaktaki motivasyonlarını ve yaptıkları etkinlikleri sorduk.

05 Ağustos 2019 - 12:21

A ⁺ A^- Yazdır

• GÖNÜLLÜ ÇÖP TOPLAYICILARI GRUBU / GAMZE ŞEN

“DOĞA EVİMİZ, EVİMİZİ TEMİZLİYORUZ”

• 1988 Sakarya Adapazarı doğumluyum. Sakarya Üniversitesi Fizik Bölümü’nü bitirdikten sonra İstanbul’a geldim. Özel sektörde iş güvenliği uzmanı olarak çalışıyorum. Sadece 5 yıldır Moda ‘da yaşıyorum, fakat burada doğmuş kadar bağlıyım Kadıköy’e.
• Bu projeye ilk adım attığımızda gerçekten gönüllü olan arkadaşlar ile başladık. ‘Hadi bu işi yapalım’ dediğimizde 9 kişiydik. Sonra sosyal mecradan organizasyonu duyup gelen 4  gönüllümüz daha oldu. Toplamda 6’sı erkek, 7’si kadın erkek olmak üzere 13 kişilik çekirdek bir kadroyuz. Grupta herkes kendi görev bilinci ile hareket ediyor. Koordinasyon kısmında tek bir kişiye görev vermek yerine işi ağ halinde organize etmeyi tercih ediyoruz.
• 
• Gönüllü Çöp Toplayıcıları olarak, doğayı evimiz kabul ediyoruz. Nasıl ki kimse evine, bahçesine şişe kapağı, sigara izmariti, plastik atık atılsın istemiyorsa biz de evimize, doğamıza bunun yapılmasını istemiyoruz. Bu temizliği gerçekleştirirken bir nevi evimizi temizliyoruz. Bir taraftan da doğaya olan bu vurdumduymazlığa karşı bir uyanış sağlamayı amaçlıyoruz.
• İnsanlar organizasyonu duyduğunda genel olarak şu tepkiyi veriyorlar; ben neden başkasının çöpünü temizleyeyim ki? Ya da; Bu işi yapmak yerel yönetimin görevi siz neden temizliyorsunuz? Aslında cevap çok net, evet temizlik yerel yönetimin görevi ama plastik atığı, sigara izmaritini ve diğer benzer atıkları da de çöp kutusuna atmak kişinin kendi görev ve sorumlulukları arasında yer alıyor. Sorumluluklarını yerine getirmeyen bu kişilere de dur demenin ve onlara farkındalık kazandırmanın en güzel yolu da yere attıkları çöpü alıp çöp kutusuna koymaktır.
• 
• Çöp toplamak sanılanın aksine çok keyifli bir aktivite, evet genel olarak biraz pis bir iş ama gerekli temizlik ekipmanını sağladınız mı poşetler ne zaman dolmuş anlamıyorsunuz bile. Hem doğaya temas ediyorsunuz hem sosyalleşiyorsunuz, etrafınızda sizi izleyen insanlarla bir taraftan sohbet ediyorsunuz. Hele ki o esnada tüm sahil keyfini bırakıp size desteğe gelen gönüllüler varsa değmeyin keyfinize.
• İlk etkinliğimizi, herhangi bir kar amacı gütmeden 13 Temmuz’da Moda sahilinde yaptık. Temizlik ekipmanlarını Kadıköy Belediyesi temin etti. 3 saatte 6 poşet çöp topladık. Çoğu plastik kapak, çakmak, sigara izmariti ve metal kapaklardı. Doğa için bakıldığında yükte hafif pahada ağır şeyler. Biliyorsunuz hepsinin yok olma süreleri yıllar alıyor.
• Kadıköy, kafeleri, kültür sanat etkinlikleri sahili ve dokusu ile isteyen herkesin ruhunu doyurmaya hazır bir semt. Özellikle sahil kesimi yaz aylarıyla birlikte daha da kalabalıklaştı, kalabalıklaştıkça kendi dokusundan uzaklaştı. Etkinlik için de Moda Sahilini bu yüzden seçtik.
• Hedefimiz 3 hafta da bir Kadıköy'de bulunan sahil, park vb. yerlerin gönüllülük esasına bağlı olarak  temizlemek. Bir sonraki çöp toplama organizasyonumuz 17 Ağustos’ta yine Moda’da olacak. Tüm Kadıköylü gönüllülerimizi bekliyoruz. Ne kadar çoğalırsak doğaya o kadar fayda sağlayabiliriz.
• 21 Eylül’deki ‘Dünya Temizlik Günü’ için de çok heyecanlıyız. Lets Do It organizasyonunun Türkiye Temsilciliği ile iletişim halindeyiz, elimizden geldiğince projeye destek vereceğiz.

 ( 0554 631 1899 İnstagram: @gonullucoptoplayicilari)

•  #MakeEnviromentalismFun (ÇEVRECİLİĞİ EĞLENCELİ HALE GETİR) / ANIL TAŞEZEN- ELLES OTTENS

“BİRİLERİ KİRLETİYOR, BİRİLERİ TEMİZLİYOR”

• A . Taşezen: Kadıköy doğumluyum. Yeditepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Mezunuyum. Modern sanat ve sokak sanatı ile ilgileniyorum.
• E. Ottens: Hollanda'da doğdum. 18 yaşında modelliğe başladım. Benim için büyük macera başladı. Dünyanın birçok yerinde modellik yaptım. Anıl'la İstanbul'da 4 sene önce tanıştık o zamandan beri İstanbul'dayım. Modellik yaparken birçok zorluklarla karşılaştım. Bu zorluklar öz değerimin ne olduğunu sorgulamamı sağladı. Kendimi sevmeye ve nasıl özgüvenimi kazanacağımı bulmaya çalıştım. Bugünlerde özgüven koçluğu yapıyorum. Kadınların özgüveni kazanmasına yardımcı oluyorum.
• 
• A. Taşezen: Bu oluşumu, geçen sene kız arkadaşım Elles ile kurduk. #MakeEnvirotalismFun hastagi ile sosyal medyada paylaşıyor ve daha fazla kitlelere ulaşmasını sağlıyoruz bu hareketin. Kız arkadaşımın yabancı olduğu ve bu hareketi globale taşıma niyetinde olduğumuz için ismi İngilizce seçtik.
• E. Ottens: Bu projeyi geçen sene yapmaya karar verdik. Ayvalık'ta tatildeyken deniz kenarında gördüğümüz ormanlık alandaki çöplerin ve sigara izmaritleri ne kadar kirli olduğunu ve bunu aslında kişilerin kendi kullanım deneyimlerini değiştirerek nasıl fark yaratabileceğini düşünerek bu projeyi başlattık. Şu an 2 kişiyiz. Ama bizi destekleyen ve bu hareketimize takip eden insanlarla birlikte milyonlara bile ulaşabiliriz belki! Etkinliklerimize kadınların daha fazla katılım sağladığını söyleyebiliriz.
• 
• A. Taşezen: Park clean up (park temizliği) olarak başladığımız nokta bireylerin ürettiği çöplerin farkına varmaları ve bunları daha sağlıklı şekilde geri dönüşüme kazandırmaları sağlamak. Ama ileride bu küresel ısınmaya dikkat çekici bir etkinlik de olabilir ya da toplumu bilinçlendiren bir projeye de dönüşebilir. Çöp toplamak resmi veya yerel yönetimlerin görevi ama biz vatandaşlara da çoğunlukla iş düşüyor. Biz de toplu kullanım alanlarına evimiz gibi görüp, evimiz gibi değer göstermeliyiz. Bunun için de kullanım alışkanlıklarımızı değiştirmeliyiz. Burada biz asıl motive eden nokta insanların değişebilme ve daha iyiye gidebilme niyetleri… Eğer biz buna bir katkı sağlayabiliyorsak en mutlu bize! Yaşadığımız, yürüdüğümüz, eğlendiğimiz, zaman geçirdiğimiz alanları daha temiz bir halde bırakabilirsek, geri dönüşüm noktasında en ufak bir katkı sağlayabilirsek vicdani olarak tatmin oluyoruz. Bu etkinliğe katılan insanlar da bu hazzı yaşamış oluyorlar. Başkasının attığı çöpü kişinin kendi toplaması farklı bir algıda olduğunu gösterir. Birisi farkında olmadan kirletirken bir diğeri orayı temizliyor. Sizce hangisi daha yapıcı bir hareket? İlk etkinliğimizi İstanbul'da yaptık. Sonra Londra, Caddebostan, Moda, Maçka parkı gibi yerlerde devam ettik. Sosyal medyada bazı kişiler elit yerlerde yaptığımızı söylediği için onlara inat Kağıthane mesire alanında yaptık! Daha sonra Ayvalık ve son olarak tekrar Moda. Bununla birlikte tüm Türkiye'yi gezmeye niyetimiz var. Destek sağlamak isteyen herkese kapımız açık. Topladığımız çöpleri (sigara izmariti, bira kapakları vb) sanata dönüştürüyorum. Benim sokak sanatı yaparken kullandığım ismim ayna. Yansımalar üstüne işler yapıyorum. Neden bunu çevrecilikle birleşik bir proje çıkar mıyım diye düşündüm. ‘Topla’ ve ‘pick up’ (topla) diye 2 slogan belirledim. Enstelasyonlarla ilgili yurt dışında bir galeri ve Türkiye'de birkaç kurum ilgileniyor. Bu tarz üretimleri devam etmeyi planlıyorum.
• 
• E. Ottens: İnsanlar küresel ısınmayı haberlerde ya da gazetede okuyunca pek inanmıyormuş gibi geliyorlar bana. Ama bunu ikonlarla, bir sanat eseri ile görünce daha vurucu ve çarpıcı olduğunu düşünüyorum. Farklı projelerle farklı insanlara ulaşabiliyoruz. Anıl'ın yaptığı bu sanat eseri ile aslında sanat camiasına da dokunuş oluyoruz ve o insanların dikkatini çekmiş de oluyoruz. Bu doğa hareketini desteklemek istiyorsanız.lütfen arkadaşlarınızla bizim etkinliğimizi paylaşın. Bu şekilde hep beraber organize şekilde çalışıp, daha çok insana ulaşabiliriz.

(#MakeEnvirotalismFun)

• TİDY TURKEY (TÜRKİYE’Yİ TEMİZLE) / LUCY TOOZE

“ÇÖP TOPLAMAKTAN DEĞİL, ÇÖP ATANLARDAN İĞRENİYORUM”

• Avustralyalıyım, 4 yıldır İstanbul’da yaşıyorum. İngilizce öğretmeniyim. İstanbul yakınlarındaki doğal güzellik bölgelerinin çöp yığınlarıyla dolu olduğunu gördüğüm zaman, Tidy Turkey’in başladığı zaman. Bu durumdan rahatsız olan diğer kişileri bularak biraraya getirdim. Tidy Turkey grubunu, çevreyi temizlemek, farkındalığı yükseltmek ve bu bilince sahip kişileri bir araya getirmek için kurdum.
• 
• İlk etkinliğimiz şöyle oldu;  bir grup arkadaş olarak olumlu birşey yapma isteğimiz vardı.  Tesadüfen, Dünya Temizlik Günü 2017 yaklaşıyordu ve zamanlama mükemmel görünüyordu. Bu buluşma, insanların çevrelerini geliştirmeye gerçekten katkıda bulunmak istediklerini gösterdi. Fakat genellikle bir şeyi organize etmek ve devam ettirmek için zaman ve güven gerektiriyor. Genelde insanlar, görevlerin büyüklüğü karşısında kendilerini cüce ve güçsüz hissediyorlar. Ben Avustralya’daki temizlik hareketinin içinde büyümüş biri olarak, sıradan insanların ne kadar büyük bir fark yaratabileceğini ilk elden görmüştüm.
• Katılımcılar çoğu kez, bir etkinliğe katıldıktan sonra ruhlarının hafiflemiş olduğunu söylüyorlar.Gidilecek yol uzun. Değişim yavaş olur. Eğer herkes yeniden kullanılabilir su şişelerini tercih etse, markete kendi bez alışveriş çantalarla çıksa dünyada daha az çevre kirliliği olur.
• İstanbul merkezli bir grup olmakla birlikte, Türkiye ve dünyadaki diğer temizlik hareketleriyle irtibat halindeyiz. Mesela en son etkinliğimiz olan Şile temizliğini, ekolojik ve çevresel n sürdürülebilirliği olan ürünlerin kullanılmasını teşvik eden ticari bir müessese olan Aware Co organize etti. Konumumuzla sınırlı değiliz ve herhangi biri, Facebook sayfamız üzerinden bir temizlik etkinliği oluşturabilir.
• Sosyal medya sayfamızda 560 kişi civarında üyemiz var.  Üyelerimiz Türklerden ve yabancılardan oluşuyor. Aktivitelerimiz farklı kesitlerden şahısların birbiriyle tanışmasına güzel bir ortam sağlıyor.
• İstanbul’da belediyelerin ilgilenmediği veya temizlemediği yerler var. Ayrıca hangi kurumun sorumluluk alanında yer aldığının net olmadığı bazı alanlar da var. Örneğin Belgrad Ormanının Gümüşdere köyü tarafında olan Ayazma yokuşu bölgesi, Orman Müdürlüğü veya herhangi bir belediyenin doğrudan sorumluluğu altında bulunmuyor. Birkaç ay önce Back of Belgrade etkinliğimizde aşırı miktarda çöp topladık. Gümüşdere muhtarlığının yardımlarıyla Sarıyer Belediyesi’nden çöp kamyonunu Ayazma yokuşuna çıkarmayı başardık ve bölgeyi tertemiz yaptık. Fakat bu bölgede düzenli olarak çöp toplanmadığı için, bizim aktivitemizden yaklaşık bir ay sonra bu bölge bizden önceki halinden daha kirli bir hale geldi maalesef.
• Kişisel olarak çöp toplamaktan tiksinmiyorum. Ama fakat düşüncesizce çöp atanların sorumsuzluğu… Hem çöp miktarından hem de çevremizi kirleten insanlardan iğreniyorum.
• 
• Doğal güzelliklerin olduğu yerde piknik yapan insanların, çöplerini neden geride bıraktığını asla anlayamayacağım. İnsanların, çöplerini doğayı ve diğer canlılara zarar vereceğini düşünmeden su yollarımıza, ormanlarımıza, sokaklarımıza neden attığını da asla anlamayacağım.
• Yılın büyük çoğunluğunda, ayda 1 etkinlik yapıyoruz. Kış zamanı ben birkaç aylığına  Avusturalya’ya dönüyorum. Türkiye de kış aylarında çok soğuk oluyor. Bu nedenle etkinliklerimiz azalıyor. Üyelerimiz doğada vakit geçirmeyi seven kişiler odluğu için odak noktamız sahil ve ormanlar. Mesela prens adaları favori mekanlarımızdan.Bununla birlikte şehir merkezlerinde de çeşitli etkinlikle yapıyoruz.
• Uluslararası Temizlik Günü ( International Clean Up Day) için bir çok grupla koordineli çalışıyoruz ve o gün pek çok yerde pek çok etkinlik oluyor.  Deniz temizliği için dalış ekiplerimiz de var. Bu etkinlikler bu yıl da olacak.
• Temizlik yapılacak bölgeler için her zaman önerilere açığız. Şile etkinliğimiz detaylı bir organizasyon gerektirdi. O nedenle gelecek etkinliğimiz için daha ulaşılabilir bir lokasyonda olan Kadıköy’ü seçtik. 27 Ağustos günü saat 18.30’da Moda’da olacağız.  Kadıköylüler ve ziyaretçiler spontane bir şekilde etkinliğimize katılabiliyor olacak. Pek çok insanın dışarıda, deniz kenarlarında vakit geçirdiği yaz günleri, farkındalık yaratmak için güzel fırsat.

(İnstagram: tidy_turkey)

• PLOGGİNG (KOŞARAK ÇÖP TOPLAMA) / EMİR ADIBELLİ

“HEM KOŞUYORUZ, HEM ÇÖP TOPLUYORUZ”

• 29 yaşındayım. Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi mezunuyum. 5 yıldır kendi girişimim 1011 Events ile birilikte etkinlik ve video prodüksiyonu üzerine çalışıyorum.
• Plogging iki sene önce İsveç'te trend olan bir fitness ve doğa hareketi. İngilizce jogging kelimesi ile İsveççe "çöp toplamak" anlamına gelene "plocka upp" kelimesinin birleşiminden oluşuyor. Günlük düz koşunuzu parklarda, sokaklarda gerçekleştirirken; gördüğünüz çöpleri koşu esnasından eğilip yerden topladığınız, böylece koşu sırasında çalışmayan kaslarınızı da çalıştırdığınız bir fitness türü.
• Grubun kurucusu sayılırım, uzun süredir plogging yapıyorum. 2018 Mart'ından beri plogging için bir araya geliyoruz. Aramızda daha önceden tanışanlar, üniversite arkadaşlar vs. de var. Tabii plogging sayesinde tanıştığımızı arkadaşlarımız da oluyor. Sabit bir sayımız yok bazen yaklaşık 10, bazen 20-25 kişiye kadar çıkabiliyoruz. Erkekler biraz daha fazla sayıda oluyor. Plogging ile ilk kez tanışan kadınlar çöpe dokunmayı pek istemiyorlar. Çocuğuna "dokunma, pistir" diyen anneler de çok oluyor.
•  Grup olarak 4 kez etkinlik gerçekleştirdik. Tekil olarak sayıları bilemiyorum, bazılarımız düzenli olarak yapıyor. 
• Ekipte Kadıköy'de yaşayan çok kişi var. Ben de onlardan biriyim. Moda Sahil hem kendi semtimizde, hem de sık ziyaret edilen bir alan. Ayrıca Moda Sahil'de insanlar daha çok olumlu tepki veriyorlar. Tabii sadece Kadıköy'de olmuyoruz. Daha önce Beşiktaş Yıldız'da da etkinliğimiz olmuştu. Ek olarak plogging sadece toplu olarak yapılan bir aktivite değil. Yani tek başımıza İstanbul'un birçok noktasında aslında varız.
• Etkinlikler esnasında genellikle olumlu tepkiler alıyoruz, hatta bazen bizi görüp etrafını toplayanlar dahi oluyor. Akımı merak edip bilgi alanlar ya da bize seslenip destek verenler oluyor. Biz tabii daha fazla sayıda kişiden olumlu tepki almayı isteriz.
• Yere çöp atmamak ve çevreyi temiz tutmak" vatandaşlık görevi ancak birçok insan buna uymuyor maalesef. Biz koşucular olarak plogging ile vücudumuzu hem daha fazla çalıştırmış; hem doğaya karşı bir nebze borcumuzu ödemiş; hem de günlük sporumuzu gerçekleştirirken etrafımızdakileri çevre duyarlılığı konusunda düşündürmüş oluyoruz. Yerel yönetimler zaten belli periyotlarda görevlerini sürdürüyorlar. Temiz mahallede yaşamak herkesin sorumluluğunda olan bir şey.
• Çöp toplamak, etrafında çöpler olan parklar, sokaklar, caddelerde yaşamak kadar iğrendirmiyor. Motivasyonumuz basit aslında. Evet, pis bir şey çöp toplamak ama plogging ile gerçekleştirdiğiniz şey çok güzel. Doğa, çevre için herkes duyarlı olduğunu söyler ama pek aksiyona geçmez. Biz plogging ile doğa için iyi bir şey yaptığımızı ve hatta bir işe yaradığımızı hissediyoruz.
• 15 Eylül Dünya Temizlik Günü'nde yine buluşacağız ama henüz yeri belirlemedik.

(İnstagram: ploggersofistanbul)